Thành Thạo Đọc Hiểu BCTC Theo IFRS Có Lợi Gì Cho Các Nhà Đầu Tư?
Trong thời đại hội nhập tài chính toàn cầu, việc đọc hiểu Báo cáo tài chính (BCTC) theo chuẩn IFRS không còn là lựa chọn, mà là kỹ năng bắt buộc giúp nhà đầu tư tránh rủi ro và tối ưu lợi nhuận. Vậy thành thạo đọc hiểu báo cáo tài chính theo IFRS mang lại những lợi ích gì cho nhà đầu tư?
1. Báo cáo tài chính (BCTC) là gì?
1.1. Định nghĩa
Báo cáo tài chính là hệ thống báo cáo tổng hợp, phản ánh toàn diện tình hình tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn, doanh thu, chi phí và dòng tiền của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán nhất định (thường là quý hoặc năm). Đây được xem là bức tranh tài chính toàn cảnh, cung cấp thông tin quan trọng về sức khỏe tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. BCTC không chỉ có ý nghĩa đối với nội bộ công ty mà còn là căn cứ để các bên liên quan đưa ra những quyết định kinh tế quan trọng.
Mục đích chính của báo cáo tài chính là cung cấp dữ liệu đáng tin cậy phục vụ nhiều đối tượng khác nhau. Đối với nhà đầu tư và cổ đông, BCTC giúp đánh giá khả năng sinh lời và triển vọng phát triển để ra quyết định đầu tư. Cơ quan thuế sử dụng BCTC để kiểm tra nghĩa vụ thuế, trong khi ban lãnh đạo doanh nghiệp dựa vào đó để phân tích hiệu quả kinh doanh và hoạch định chiến lược. Ngoài ra, BCTC còn là công cụ để ngân hàng đánh giá khả năng trả nợ khi xem xét cho vay vốn.
Các đối tượng sử dụng báo cáo tài chính rất đa dạng, bao gồm nhà đầu tư, cổ đông, ngân hàng, đối tác tài chính và cơ quan quản lý nhà nước,… Mỗi nhóm đối tượng có nhu cầu thông tin khác nhau nhưng đều cần BCTC để đưa ra các quyết định liên quan đến doanh nghiệp. Tính minh bạch và độ tin cậy của BCTC đóng vai trò then chốt trong việc duy trì niềm tin của thị trường và bảo vệ lợi ích của các bên liên quan.
1.2. Các thành phần chính của báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính của doanh nghiệp bao gồm bốn thành phần chính, mỗi thành phần đều có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong việc phản ánh tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp:
- Bảng cân đối kế toán: Trình bày toàn bộ tài sản của doanh nghiệp, bao gồm tài sản ngắn hạn (tiền mặt, hàng tồn kho, các khoản phải thu) và tài sản dài hạn (máy móc, thiết bị, bất động sản), cùng với các nguồn vốn hình thành nên các tài sản đó, bao gồm nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Qua đó, bảng cân đối kế toán giúp đánh giá mức độ an toàn tài chính, khả năng thanh toán cũng như mức độ phụ thuộc vào vốn vay của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Thể hiện toàn bộ quá trình tạo ra và sử dụng nguồn thu của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán. Báo cáo này phản ánh chi tiết doanh thu, các loại chi phí, lợi nhuận trước thuế và sau thuế, từ đó giúp đánh giá khả năng sinh lời, hiệu quả kinh doanh và mức độ kiểm soát chi phí của doanh nghiệp.
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Theo dõi dòng tiền thực tế vào và ra khỏi doanh nghiệp thông qua ba hoạt động chính: hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính. Báo cáo này cung cấp cái nhìn rõ hơn về khả năng tạo ra dòng tiền, mức độ lành mạnh của hoạt động tài chính và năng lực tự chủ tài chính của doanh nghiệp.
- Thuyết minh báo cáo tài chính: Cung cấp thông tin bổ sung giúp giải thích rõ hơn các số liệu trong báo cáo, bao gồm chính sách kế toán được áp dụng, chi tiết các khoản mục lớn hoặc bất thường, cũng như các yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc hiểu đúng tình hình tài chính.
Bốn thành phần này không chỉ bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau mà còn tạo nên một bức tranh toàn diện và sâu sắc, giúp nhà đầu tư, chủ nợ và các bên liên quan có đầy đủ căn cứ để đánh giá hiệu quả hoạt động, sức khỏe tài chính cũng như triển vọng phát triển dài hạn của doanh nghiệp.
2. Tại sao nhà đầu tư cần đọc hiểu BCTC theo IFRS?
Báo cáo tài chính (BCTC) là công cụ quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá sức khỏe tài chính và tiềm năng phát triển của một doanh nghiệp. Tuy nhiên, không phải mọi báo cáo tài chính đều được lập theo cùng một hệ thống chuẩn mực. Trong bối cảnh hội nhập tài chính toàn cầu, Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế IFRS đang dần trở thành ngôn ngữ chung, góp phần nâng cao tính minh bạch và khả năng so sánh giữa các doanh nghiệp trên toàn thế giới.
Vậy tại sao nhà đầu tư cần hiểu rõ BCTC theo IFRS?
2.1. Nâng cao khả năng so sánh giữa các công ty đa quốc gia
IFRS giải quyết vấn đề thiếu nhất quán giữa các chuẩn mực kế toán quốc gia bằng cách thiết lập một khuôn khổ chung, minh bạch và có thể so sánh trên phạm vi toàn cầu. Ví dụ:
- Ghi nhận doanh thu: IFRS 15 yêu cầu doanh thu chỉ được ghi nhận khi quyền kiểm soát hàng hóa hoặc dịch vụ đã thực sự chuyển giao cho khách hàng. Điều này giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về thời điểm và mức độ ghi nhận doanh thu của doanh nghiệp, từ đó đánh giá chính xác hơn hiệu quả hoạt động kinh doanh.
- Khấu hao tài sản: IFRS cho phép doanh nghiệp lựa chọn phương pháp khấu hao dựa trên cách tài sản tạo ra lợi ích kinh tế, thay vì chỉ áp dụng một phương pháp cứng nhắc. Chẳng hạn, nếu một doanh nghiệp đầu tư vào dây chuyền sản xuất dự kiến sẽ hoạt động mạnh trong giai đoạn đầu và giảm dần sau đó, họ có thể chọn phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần hoặc theo sản lượng sử dụng thay vì đường thẳng. Nhờ vậy, chi phí khấu hao phân bổ sẽ phản ánh đúng hơn giá trị sử dụng thực tế của tài sản qua các kỳ. Đối với nhà đầu tư, điều này giúp đánh giá chính xác hơn chất lượng tài sản, tránh hiểu nhầm về lợi nhuận nếu tài sản được ghi nhận quá thấp hoặc quá cao so với mức độ sử dụng thật sự.
Nhờ đó, nhà đầu tư – đặc biệt là những người quan tâm đến danh mục đầu tư quốc tế có thể so sánh và phân tích báo cáo tài chính của các công ty đến từ nhiều quốc gia khác nhau một cách nhất quán và tin cậy hơn.
2.2. Tăng tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro từ “thủ thuật” kế toán
Một số chuẩn mực địa phương có thể tạo kẽ hở để doanh nghiệp điều chỉnh lợi nhuận hoặc che giấu nợ xấu. Tuy nhiên, chuẩn mực IFRS yêu cầu công bố rõ ràng hơn, bao gồm:
- Các nghĩa vụ thuê (theo IFRS 16, các hợp đồng thuê tài sản phải được ghi nhận vào BCTC).
- Công cụ phái sinh (IFRS 9 yêu cầu định giá theo giá trị thị trường, giúp nhà đầu tư nhìn rõ rủi ro tài chính).
- Kiểm soát doanh thu ảo (IFRS 15 siết chặt việc ghi nhận doanh thu, giảm thiểu/hạn chế các vụ bê bối như Enron hay Wirecard).
Điều này giúp nhà đầu tư tránh được những “cú lừa” từ BCTC được làm đẹp một cách gian dối.
2.3. Nhận diện được giá trị thực của doanh nghiệp
Nhiều chuẩn mực kế toán truyền thống (như VAS) ghi nhận tài sản theo giá gốc, khiến BCTC không cập nhật kịp biến động thị trường. Trong khi đó, IFRS áp dụng nguyên tắc “Fair Value” (Giá trị hợp lý) đối với một số loại tài sản nhất định, giúp:
- Định giá lại tài sản (bất động sản, chứng khoán đầu tư) theo giá thị trường.
- Đánh giá lợi thế thương mại (Goodwill) sau M&A một cách định kỳ, tránh tình trạng định giá quá cao.
- Ghi nhận tổn thất tài sản (Impairment) kịp thời (theo IFRS 36), giúp nhà đầu tư nhận diện sớm rủi ro.
Nhờ đó, nhà đầu tư có cái nhìn chân thực hơn về giá trị doanh nghiệp, tránh mua phải cổ phiếu bị thổi phồng giá trị.
3. Nhà đầu tư nên cập nhật IFRS như thế nào?
Việc thành thạo IFRS không chỉ dành cho kế toán viên hay kiểm toán viên mà ngày càng trở thành một kỹ năng thiết yếu đối với nhà đầu tư cá nhân, chuyên nghiệp và tổ chức. Để khai thác tối đa lợi ích từ việc đọc hiểu BCTC theo chuẩn quốc tế, nhà đầu tư nên tiếp cận IFRS theo lộ trình học IFRS bao gồm:
- Giai đoạn 1 (Chứng chỉ CertIFR về Nguyên tắc lập BCTC theo chuẩn mực kế toán quốc tế IFRS): Giúp học viên nắm vững kiến thức trọng tâm của IFRS cùng các chuẩn mực quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phân tích doanh nghiệp. Đồng thời, khóa học trang bị kiến thức về nguyên tắc ghi nhận các sự kiện kinh tế trong báo cáo tài chính theo IFRS, từ đó đặt nền móng vững chắc cho việc phân tích tài chính chuẩn xác.Trong giai đoạn học tập này, các nhà đầu tư sẽ được làm quen với các chuẩn mực có ảnh hưởng trực tiếp đến việc phân tích doanh nghiệp, bao gồm:
- IFRS 15 – Doanh thu từ hợp đồng với khách hàng
- IFRS 16 – Thuê tài sản
- IFRS 9 – Công cụ tài chính
- IAS 1 – Trình bày báo cáo tài chính
- IAS 36 – Giảm giá trị tài sản
Đây là những chuẩn mực tác động lớn đến các chỉ tiêu như doanh thu, chi phí, nợ phải trả và giá trị tài sản – các yếu tố then chốt khi đánh giá hiệu quả hoạt động và sức khỏe tài chính của một doanh nghiệp. Ngoài ra, giai đoạn này sẽ giúp học viên so sánh được sự khác biệt cơ bản giữa BCTC theo IFRS và các hệ thống khác như VAS (chuẩn mực kế toán Việt Nam)
- Giai đoạn 2 (Chứng chỉ DipIFR về Ứng dụng và Kỹ năng lập BCTC theo IFRS): Sau khi đã hiểu về các nguyên tắc của 37 chuẩn mực thường gặp. Giai đoạn hai trong lộ trình học sẽ tập trung vào cách đọc hiểu và phân tích báo cáo tài chính theo IFRS, bao gồm cả báo cáo tài chính đơn lẻ và hợp nhất. Chương trình DipIFR cung cấp cho học viên tư duy đọc hiểu phân tích báo cáo tài chính theo IFRS để nhận diện và phòng tránh các thủ thuật trình bày số liệu không minh bạch trên báo cáo tài chính, giúp nhà đầu tư có thể ra quyết định thông minh hơn dựa trên cơ sở dữ liệu đáng tin cậy theo chuẩn mực quốc tế.
Để nâng cao năng lực phân tích và đánh giá báo cáo tài chính theo chuẩn mực quốc tế, nhà đầu tư có thể tham khảo lộ trình đào tạo IFRS toàn diện tại SAPP Academy. Chương trình được thiết kế bài bản từ nguyên tắc lập BCTC theo chuẩn mực kế toán quốc tế IFRS (CertIFR) đến kỹ năng lập BCTC theo IFRS (DipIFR), giúp trang bị kiến thức toàn diện để đưa ra quyết định đầu tư chính xác dựa trên báo cáo tài chính đạt chuẩn IFRS. Lộ trình học IFRS tại SAPP là giải pháp đào tạo ưu việt giúp nhà đầu tư:
- Thấu hiểu bản chất các chỉ số tài chính quan trọng theo chuẩn quốc tế
- Phát hiện sớm rủi ro và cơ hội từ những khác biệt giữa IFRS và VAS
- Tối ưu quyết định đầu tư nhờ kỹ năng phân tích BCTC chuyên sâu
- Nắm bắt xu hướng chuẩn mực kế toán toàn cầu
4. Tham khảo ngay lộ trình chinh phục IFRS toàn diện tại SAPP Academy
TẠI SAO NÊN LỰA CHỌN LỘ TRÌNH HỌC IFRS TẠI SAPP ACADEMY?
- Lộ trình học tập cá nhân hoá: Chương trình học được xây dựng phù hợp với nền tảng kiến thức của mỗi cá nhân, với Đội ngũ Hỗ trợ chuyên môn luôn theo sát tiến độ học.
- Học tập với đội ngũ giảng viên chuyên gia: 100% giảng viên là ACCA Member, có nhiều năm kinh nghiệm đào tạo các chứng chỉ quốc tế như ACCA, CertIFR, DipIFR.
- Khóa học đề cao tính thực tế: Tặng “Hướng dẫn thực hành chuyển đổi VAS – IFRS” để Kế toán, Kiểm toán viên áp dụng ngay vào công việc thực tiễn.
- Đa dạng hình thức học tập: Khóa học IFRS tại SAPP hiện có ba hình thức học tập (Online/Offline/Hybrid) phù hợp với người đi làm bận rộn, không có nhiều thời gian.
- Trải nghiệm học tập ưu việt trên nền tảng LMS Pro hiện đại: Dù với hình thức nào, người học cũng được tham gia các hoạt động khảo thí trên nền tảng LMS Pro của SAPP với 20+ tính năng tiện lợi như Notes (Ghi chú), Discussion (Thảo luận), Calculator (Máy tính),…
- Chương trình học được xây dựng dựa trên các khung thiết kế giáo dục hàng đầu: Chương trình học sử dụng các khung thiết kế giáo dục hàng đầu như UDL, ADDIE, Backward Design,… giúp học viên hiểu sâu, nhớ lâu kiến thức và duy trì động lực học tập; cập nhật liên tục theo đề cương của ACCA;
- Giảm thiểu tối đa rào cản tiếng Anh: Bài giảng bằng tiếng Việt, phần tóm tắt kiến thức dưới bài giảng cũng được Việt hóa kèm các tài liệu bổ trợ Từ điển IFRS, Bản dịch bộ chuẩn mực IFRS,…giúp học viên giảm bớt các rào cản về ngôn ngữ.
Đăng ký ngay lộ trình học IFRS tại SAPP để hưởng ưu đãi giới hạn bao gồm:
- Ưu đãi đến 30% khi đăng ký lộ trình IFRS cá nhân hoá (bao gồm chứng chỉ CertIFR và DipIFR)
- VOUCHER trị giá 500.000 VNĐ dành cho 05 người đăng ký khóa học DipIFR Online sớm nhất
- VOUCHER ĐÓNG NHÓM từ 2 học viên trở lên trị giá: 300.000 VNĐ/học viên, 500.000 VNĐ/học viên và 700.000 VNĐ/học viên
Xem thêm:
- Áp Dụng IFRS Tại Việt Nam, Chúng Ta Cần Chuẩn Bị Gì?
- Kế Toán Viên Tại Các Doanh Nghiệp SMEs Có Cần Cập Nhật IFRS Không?
- Vì Sao Nhân Sự Tài Chính Nên Cập Nhật Kiến Thức Về IFRS?
- Vị Trí FP&A Là Gì? Vì Sao Vị Trí FP&A Cần Cập Nhật Kiến Thức IFRS?
- Hoàn Thành Lộ Trình IFRS, Nhân Sự Kế – Kiểm – Tài Chính Sở Hữu Lợi Thế Gì?
