Kinh nghiệm đọc Báo cáo Tài chính cho cả người "sợ những con số"

1. Các nội dung trong báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính là tập hợp các thông tin quan trọng, bao gồm 4 phần chính: 

• Bảng cân đối kế toán là phần đầu tiên, tổng hợp tài sản và nguồn vốn của tổ chức tại một thời điểm cụ thể. Nó thể hiện giá trị tài sản, nguồn vốn và sự quản lý của doanh nghiệp đối với tài sản và trách nhiệm pháp lý với các bên liên quan. Chuẩn mực kế toán số 21 quy định cách trình bày báo cáo tài chính, tuy nhiên, các tổ chức tài chính như ngân hàng có quy chuẩn riêng. Để tránh nhầm lẫn, đặc biệt là trong việc ghi "nợ" và "có", cần phân biệt rõ các khoản tài sản và nợ phải thu;
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là phần quan trọng trong báo cáo tài chính. Nó cung cấp thông tin về doanh thu, chi phí, thu nhập ròng và lợi nhuận hoặc lỗ trong kỳ. Báo cáo này cũng phản ánh xu hướng hoạt động và dự đoán tương lai thông qua phân chia cổ tức. Tỷ lệ lợi nhuận giữ lại cao thường cho thấy doanh nghiệp đang có ý định mở rộng và đầu tư. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh bao gồm hai phần chính: thể hiện lãi lỗ và phản ánh nghĩa vụ đối với nhà nước, bao gồm các khoản thuế, bảo hiểm, kinh phí công đoàn và lệ phí. Phân tích báo cáo này nhằm phản ánh biến động và so sánh các khoản mục với tổng doanh thu để xác định tỷ lệ kết cấu phù hợp;
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là tài liệu thể hiện dòng tiền thu chi trong một khoảng thời gian cụ thể. Bộ phận kế toán thường sử dụng phương pháp kế toán dồn tích để lập báo cáo này, bởi vì nó bao gồm cả phần doanh thu chưa thực nhận và phần chi phí đã phát sinh nhưng chưa thanh toán. Điều này giúp cung cấp một cái nhìn chính xác hơn về tình hình lưu chuyển tiền tệ của tổ chức;
• Thuyết minh báo cáo tài chính là một phần không thể thiếu trong báo cáo tài chính và không thể tách rời. Nó được sử dụng để cung cấp một phân tích chi tiết về các thông tin và số liệu đã được trình bày trong ba báo cáo trước đó. Bản thuyết minh tuân theo quy chuẩn và chuẩn mực kế toán, và cần được trình bày một cách trung thực. Thuyết minh báo cáo tài chính thường bao gồm thông tin về cơ sở lập báo cáo tài chính, các chính sách kế toán được áp dụng, và thông tin bổ sung quan trọng mà chưa được đề cập trong các báo cáo trước đó.

2. Ý nghĩa của việc đọc báo cáo tài chính với các đối tượng khác nhau

Báo cáo tài chính có thể được xem như một bộ thống kê thông tin và thể hiện toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt liên quan đến vấn đề tài chính. Báo cáo tài chính không chỉ quan trọng đối với doanh nghiệp mà còn là cơ sở cung cấp thông tin chính xác và tin cậy về tình hình tài chính và hoạt động của doanh nghiệp cho các cơ quan nhà nước và đối tác, cụ thể như sau:

• Với chủ doanh nghiệp, đọc báo cáo tài chính giúp hiểu rõ tình hình tài chính của đơn vị, nhận biết điểm mạnh và yếu, từ đó đưa ra biện pháp khắc phục và tối ưu hóa quản lý tài chính doanh nghiệp;
• Đối với ngân hàng, báo cáo tài chính cung cấp thông tin về "sức khỏe" tài chính của doanh nghiệp, cơ cấu vốn, doanh thu và tỷ suất lợi nhuận, tạo căn cứ cho việc xem xét và quyết định về việc cho vay;
• Nhà đầu tư sẽ tìm hiểu về doanh nghiệp qua báo cáo tài chính, đánh giá tỷ suất sinh lời và mức độ rủi ro để lựa chọn và quyết định đầu tư;
• Các cơ quan chức năng sẽ đọc báo cáo tài chính để phát hiện rủi ro tiềm ẩn, ngăn chặn sai phạm và đưa ra biện pháp quản lý tốt hơn cho doanh nghiệp. Báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích và giám sát hoạt động của doanh nghiệp

.

3. Hướng dẫn đọc báo cáo tài chính

3.1. Đọc bảng cân đối kế toán trong báo cáo tài chính

Bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp thể hiện sự cân đối giữa thu - chi trong một khoảng thời gian nhất định. Số liệu trong bảng này giúp nhà đầu tư đánh giá hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp một cách chính xác. Tuy nhiên, để hiểu bảng cân đối kế toán, cần lưu ý về tài sản, vốn và các khoản nợ.

Đối với nhà đầu tư thông thái, cần phân biệt rõ phần tài sản và phần vốn trong báo cáo tài chính. Tài sản bao gồm tài sản ngắn hạn và dài hạn, còn vốn bao gồm vốn chủ sở hữu và các khoản nợ phải trả. Bảng cân đối kế toán phải tuân theo quy tắc tổng vốn bằng tổng tài sản. Nếu chênh lệch giữa hai yếu tố này không quá 10%, công ty đó có tiềm năng đầu tư.

Qua bảng cân đối kế toán, có thể nhận biết khả năng biến động của thu chi, bản chất của sự biến động đó là gì,...

Đối với nhà đầu tư mới, đọc và hiểu toàn bộ bảng cân đối kế toán là khó khăn. Có thể tập trung vào điểm quan trọng như tỷ lệ giữa tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn để có cái nhìn tổng quan về tình hình kinh doanh.

3.2. Kinh nghiệm đọc báo cáo tài chính - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh được thực hiện định kỳ, thường là hàng quý hoặc hàng năm, tùy thuộc vào từng doanh nghiệp cụ thể. Đọc hiểu báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh giúp nhà đầu tư nắm thông tin về:

• Doanh thu: Đại diện cho thu nhập mà doanh nghiệp thu được từ hoạt động kinh doanh trong kỳ. Số liệu này bao gồm doanh thu thuần từ việc bán hàng hóa, dịch vụ và các khoản thu nhập từ hoạt động tài chính;
• Các thu nhập phát sinh khác: Bao gồm thu nhập từ thanh lý tài sản, thu tiền phạt do vi phạm hợp đồng với đối tác, thu nhập từ việc nhượng bán tài sản cố định,...;
• Chi phí phát sinh trong kỳ: Số liệu này thể hiện các chi phí của công ty cũng như các khoản khấu trừ và các khoản nợ phát sinh. Chi phí được phân thành hai loại chính là chi phí kinh doanh sản xuất và chi phí khác;
• Lợi nhuận: Được tính bằng hiệu của doanh thu và chi phí của doanh nghiệp.

Để đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp, bạn cần chú ý đến các phần doanh thu, lợi nhuận, doanh thu thuần, giá vốn hàng bán và lợi nhuận sau thuế. Từ những yếu tố này, bạn có thể so sánh và đánh giá sự phát triển của doanh nghiệp dựa trên các số liệu trong năm trước

Xem thêm: Cách Phân Tích Báo Cáo Tài Chính Cho Doanh Nghiệp Mới Nhất

.

3.3. Kinh nghiệm đọc báo cáo tài chính - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp thông tin về vòng quay của nguồn vốn và khả năng thu hồi vốn của doanh nghiệp, xem xét việc vốn quay nhanh hay chậm:

• Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh: Bao gồm thanh toán cho nhà cung cấp, thu từ khách hàng, thanh toán cho nhân viên, nộp thuế, trả lãi ngân hàng,... Dòng tiền này phản ánh lượng tiền do doanh nghiệp tạo ra từ hoạt động kinh doanh, không bao gồm huy động hoặc vay nợ;
• Dòng tiền từ hoạt động đầu tư: Liên quan đến hoạt động mua sắm, thanh lý tài sản cố định, tài sản dài hạn của doanh nghiệp;
• Dòng tiền từ hoạt động tài chính: Liên quan đến việc tăng hoặc giảm vốn chủ sở hữu và hoạt động vay nợ của doanh nghiệp.

Khi đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệ, cần lưu ý:

• Dòng tiền từ hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính thường có tính tăng trong kỳ hiện tại và giảm trong kỳ tương lai, hoặc ngược lại;
• Phần quan trọng cần nghiên cứu là dòng tiền từ hoạt động kinh doanh, vì nó phản ánh khả năng tạo ra tiền mặt thực tế của doanh nghiệp;
• Sự giảm của số tiền và các khoản tương đương tiền vào cuối kỳ không nhất thiết là tín hiệu xấu, bởi vì có thể doanh nghiệp đã trả các khoản vay của mình trước đó.

4. Những lưu ý, kinh nghiệm khi đọc báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính là một phần quan trọng trong việc đánh giá doanh nghiệp, đặc biệt đối với các công ty niêm yết cổ phiếu, thông qua việc công khai định kỳ trên trang web của mình. Với vai trò nhà đầu tư thông minh, không thể bỏ qua việc đọc và hiểu các thông tin quan trọng trong báo cáo tài chính. Bên cạnh việc nắm bắt hướng dẫn đọc báo cáo tài chính, cần lưu ý các yếu tố sau khi đọc và hiểu báo cáo:

• Xác định các nội dung trọng tâm: Trong quá trình đầu tư chứng khoán, cần quan tâm đến những yếu tố quan trọng như hệ số nợ của công ty qua các năm, doanh thu của công ty trong từng giai đoạn tăng hay giảm, v.v. Những thông tin này giúp xác định khả năng sinh lời của đầu tư;
• Không chỉ dựa trên báo cáo tài chính gần nhất: Đọc và đánh giá chỉ dựa trên báo cáo tài chính gần nhất sẽ không cung cấp cái nhìn khách quan về khả năng phát triển của doanh nghiệp. Hoạt động kinh doanh sẽ được thể hiện đúng nhất sau một khoảng thời gian từ 3-5 năm. Nhà đầu tư nên tham khảo và đánh giá tất cả các báo cáo tài chính trong khoảng thời gian này để có cái nhìn tổng quan nhất;
• So sánh báo cáo tài chính giữa các doanh nghiệp cùng lĩnh vực: Nên tham khảo và so sánh báo cáo tài chính giữa các doanh nghiệp hoạt động trong cùng một lĩnh vực mà bạn muốn đầu tư cổ phiếu. Điều này giúp đưa ra quyết định chính xác hơn, vì doanh nghiệp có khả năng sinh lợi sẽ đảm bảo sự an toàn hơn trong thị trường đầy rủi ro này.

Ngoài những lưu ý nêu trên thì việc sở hữu chứng chỉ U.S. CMA có vai trò quan trọng trong việc cung cấp kinh nghiệm và kiến thức sâu về đọc và hiểu báo cáo tài chính. Giúp cá nhân hiểu rõ các nguyên tắc, quy định và tiêu chuẩn kế toán quốc tế, bao gồm cả việc đọc, hiểu và phân tích báo cáo tài chính; giúp xây dựng nền tảng vững chắc về kiến thức kế toán và tài chính.

Ngoài ra, chứng chỉ CMA còn cung cấp các công cụ và kỹ năng cần thiết để phân tích và đánh giá các chỉ số, tỷ lệ và thông tin trong báo cáo tài chính. Điều này bao gồm việc hiểu và đánh giá về tình hình tài chính, hiệu suất hoạt động và khả năng sinh lời của một doanh nghiệp giúp xác định những vấn đề quan trọng và đưa ra quyết định tài chính thông minh.

Kinh nghiệm đọc báo cáo tài chính đã được chia sẻ từ SAPP Academy sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc đưa ra quyết định tài chính. Bằng việc xác định những điểm trọng tâm, tìm hiểu nhiều báo cáo tài chính, so sánh với các doanh nghiệp tương đương và nắm vững kiến thức thông qua chứng chỉ U.S. CMA, bạn sẽ có một cái nhìn tổng quan và chính xác hơn về khả năng sinh lời và rủi ro của một doanh nghiệp.