# Nguyên Tắc Phù Hợp Là Gì? Nội Dung Của Nguyên Tắc Phù Hợp

Kế toán không chỉ đơn thuần là việc ghi chép số liệu mà còn là quá trình thể hiện sự minh bạch và trung thực của một tổ chức. Nguyên tắc phù hợp không chỉ giúp đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin tài chính, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động và hỗ trợ quyết định trong doanh nghiệp. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về nguyên tắc phù hợp là gì và nội dung của nguyên tắc phù hợp.

1. Nguyên tắc phù hợp là gì?

Nguyên tắc phù hợp là gì?

Nguyên tắc phù hợp trong kế toán là một nguyên tắc quan trọng để đảm bảo tính khách quan và tin cậy của báo cáo tài chính. Nó tạo ra sự phù hợp giữa chi phí và doanh thu, giúp người đọc báo cáo tài chính hiểu rõ hơn về hiệu quả kinh doanh và hiện thực của công ty. Điều này đảm bảo rằng thông tin tài chính được trình bày một cách công bằng và chính xác.

Một khía cạnh quan trọng của nguyên tắc phù hợp là việc ghi nhận chi phí khi chúng phát sinh, chứ không phải khi thanh toán. Điều này có ý nghĩa rằng một công ty phải ghi nhận chi phí trong kỳ kế toán tương ứng với việc phát sinh doanh thu liên quan. Cho dù thanh toán được thực hiện trong kỳ sau, chi phí vẫn được ghi nhận trong kỳ hiện tại. Điều này giúp đảm bảo rằng báo cáo tài chính phản ánh đúng hiện thực kinh doanh và tránh việc lệch lạc thông tin khi các giao dịch xảy ra trong các kỳ khác nhau. 

Nguyên tắc phù hợp cũng áp dụng cho việc ghi nhận chi phí định kỳ và giá thành sản phẩm. 

• Chi phí định kỳ là những chi phí mà công ty phải trả thường xuyên, không liên quan trực tiếp đến sản phẩm. Ví dụ, chi phí nhân viên, chi phí văn phòng hay chi phí tiền thuê là các ví dụ về chi phí định kỳ. Những chi phí này được ghi nhận trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ phát sinh. 

• Giá thành sản phẩm là tổng chi phí liên quan đến việc mua và sản xuất sản phẩm. Nguyên tắc phù hợp yêu cầu ghi nhận chi phí sản phẩm trong cùng khoảng thời gian với khoảng thời gian ghi nhận doanh thu tương ứng.

2. Đặc điểm của nguyên tắc phù hợp

Đặc điểm của nguyên tắc phù hợp

Nguyên tắc phù hợp trong kế toán dồn tích là một nguyên tắc quan trọng trong việc ghi nhận và báo cáo thông tin tài chính của doanh nghiệp. Trong VAS 01, cơ sở dồn tích được định nghĩa như sau:

Theo định nghĩa, mọi hoạt động kinh tế và tài chính của doanh nghiệp liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu và chi phí phải được ghi sổ kế toán vào thời điểm chúng phát sinh. Đồng thời ghi nhận dựa trên cơ sở nghiệp vụ kinh tế phát sinh, không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền hoặc tương đương tiền. 

Cơ sở dồn tích là một nguyên tắc quan trọng trong việc ghi sổ kế toán. Nó đảm bảo rằng báo cáo tài chính của doanh nghiệp sẽ phản ánh đầy đủ và chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp không chỉ trong quá khứ và hiện tại mà còn trong tương lai. Điều này mang lại một cái nhìn tổng thể về hoạt động và tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Một điểm quan trọng của cơ sở dồn tích là yêu cầu việc ghi nhận và báo cáo thông tin tài chính dựa trên cơ sở nghiệp vụ kinh tế phát sinh, chứ không phụ thuộc vào việc thu tiền hoặc chi tiền. Điều này đồng nghĩa với việc các giao dịch và sự kiện kinh tế phải được ghi nhận ngay khi chúng xảy ra, không phụ thuộc vào việc thu hoặc chi tiền thực tế vào thời điểm đó. Điều này đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin tài chính.

Trong VAS 01, quy định cụ thể về ghi nhận doanh thu và thu nhập khác đòi hỏi sự cẩn trọng và đáng tin cậy. Theo quy định này, doanh thu và thu nhập khác chỉ được ghi nhận trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh khi có lợi ích kinh tế liên quan đến tài sản tăng thêm hoặc nợ giảm bớt trong tương lai, và giá trị gia tăng đó phải được xác định một cách đáng tin cậy. Điều này đảm bảo rằng chỉ khi có sự chắc chắn rằng doanh thu đã thu được một lợi ích kinh tế liên quan đến tài sản tăng hoặc nợ giảm, thì mới có thể ghi nhận mức doanh thu đó theo nguyên tắc phù hợp.

Đồng thời, việc ghi nhận chi phí cũng được thực hiện theo nguyên tắc phù hợp. Sau khi đã xác nhận chắc chắn rằng mức doanh thu đã được ghi nhận, chi phí tương ứng với doanh thu đó mới được ghi nhận. Điều này đảm bảo sự cân đối và phản ánh chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp.

>> Xem thêm: Nguyên Tắc Cơ Sở Dồn Tích Là Gì? Nội Dung Và Ứng Dụng

3. Vai trò của nguyên tắc phù hợp

Vai trò của nguyên tắc phù hợp

Việc hạch toán chi phí theo nguyên tắc phù hợp là cực kỳ quan trọng để tính toán đúng thuế thu nhập doanh nghiệp và xác định lợi nhuận chịu thuế một cách chính xác. Điều này giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp và đảm bảo rằng số thuế nộp cho nhà nước được xác định đúng theo quy định.

Quy định hạch toán phù hợp giữa doanh thu và chi phí có tác dụng quan trọng trong việc xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong từng kỳ kế toán. Bằng cách ghi nhận các khoản doanh thu và chi phí một cách chính xác, doanh nghiệp có thể đánh giá hiệu quả của các hoạt động kinh doanh và đưa ra những quyết định quản lý thông minh. Nó cung cấp cho nhà quản lý thông tin chi tiết và đáng tin cậy để thẩm định hiệu quả của các chiến lược, dự án và hoạt động kinh doanh. Đồng thời giúp nhà quản lý xác định được các vấn đề cần được giải quyết và đưa ra những điều chỉnh cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh.

>> Xem thêm: Nguyên Tắc Nhất Quán Là Gì? Vai Trò Nguyên Tắc Trong Kế Toán

4. Cách áp dụng nguyên tắc phù hợp vào hạch toán 

Cách áp dụng nguyên tắc phù hợp vào hạch toán

4.1. Quy định về trích trước giá vốn của bất động sản

Theo Mục b, Khoản 1, Điều 89 của Thông tư 200/2014/TT-BTC quy định như sau:

Trường hợp doanh nghiệp là chủ đầu tư kinh doanh bất động sản, khi chưa tập hợp được đầy đủ hồ sơ, chứng từ về các khoản chi phí liên quan trực tiếp tới việc đầu tư, xây dựng bất động sản nhưng đã phát sinh doanh thu nhượng bán bất động sản, doanh nghiệp được trích trước mộ phần chi phí để tạm tính giá vốn hàng bán. Khi tập hợp đủ hồ sơ, chứng từ hoặc khi bất động sản hoàn thành toàn bộ, doanh nghiệp phải quyết toán số chi phí đã trích trước vào giá vốn hàng bán. Phần chênh lệch giữa số chi phí đã trích trước cao hơn số chi phí thực tế phát sinh được điều chỉnh giảm giá vốn hàng bán của kỳ thực hiện quyết toán. Việc trích trước chi phí để tạm tính giá vốn bất động sản phải tuân thủ theo các nguyên tắc sau:

• Doanh nghiệp chỉ được trích trước vào giá vốn hàng bán đối với các khoản chi phí đã có trong dự toán đầu tư, xây dựng nhưng chưa có đủ hồ sơ, tài liệu để nghiệm thu khối lượng và phải thuyết minh chi tiết về lý do, nội dung chi phí trích trước cho từng hạng mục công trình trong kỳ.

• Doanh nghiệp chỉ được trích trước chi phí để tạm tính giá vốn hàng bán cho phần bất động sản đã hoàn thành, được xác định là đã bán trong kỳ và đủ tiêu chuẩn ghi nhận doanh thu.

• Số chi phí trích trước được tạm tính và số chi phí thực tế phát sinh được ghi nhận vào giá vốn hàng bán phải đảm bảo tương ứng với định mức giá vốn tính theo tổng chi phí dự toán của phần hàng hóa bất động sản được xác định là đã bán (được xác định theo diện tích).

Đây là một minh chứng rõ ràng cho nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí trong cùng một giai đoạn.

4.2. Quy định về ghi nhận chi phí trước hoạt động

Theo Điều 47 Thông tư 200/2014/TT-BTC thì các chi phí trước hoạt động như chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí đào tạo nhân viên và chi phí quảng cáo phát sinh trong giai đoạn trước hoạt động của doanh nghiệp mới thành lập, hay các chi phí cho giai đoạn nghiên cứu, chi phí chuyển dịch địa điểm có thể vốn hóa là tài sản (chi phí trả trước) để phân bổ (không quá 3 năm).

Việc xác định giá trị vốn hóa dựa trên việc áp dụng các nguyên tắc phù hợp là cách tiếp cận quan trọng. Các khoản chi phí này có liên quan trực tiếp đến việc tạo ra doanh thu (do doanh thu chưa phát sinh từ các chi phí này trong giai đoạn chi phí phát sinh).

Nguồn: Thư viện pháp luật

5. Các ví dụ về nguyên tắc phù hợp trong thực tiễn

Các vị dụ về nguyên tắc phù hợp trong thực tiễn

Để hiểu rõ hơn về cách nguyên tắc phù hợp hoạt động trong thực tế, hãy xem xét một ví dụ chi tiết hơn về nguyên tắc này. Giả sử có một công ty mỹ phẩm có chính sách hoa hồng cho đại diện bán hàng. Các đại diện bán hàng được trả 10% hoa hồng dựa trên tổng doanh số bán hàng của họ vào cuối mỗi tháng. Trong tháng 11, công ty đạt được doanh số bán hàng là 100.000 bảng Anh và quyết định trả cho đại diện bán hàng 10.000 bảng Anh kèm theo phí hoa hồng vào tháng 12.

Theo nguyên tắc đối sánh, cả chi phí hoa hồng (một loại chi phí) và doanh thu liên quan (một loại doanh thu) phải được ghi nhận trong cùng kỳ kế toán. Điều này đảm bảo rằng công ty phản ánh đầy đủ và chính xác các giao dịch và sự kiện liên quan đến doanh thu và chi phí trong báo cáo tài chính.

Trong trường hợp này, vào cuối tháng 11, công ty sẽ ghi nhận doanh thu từ doanh số bán hàng là 100.000 bảng Anh trong báo cáo thu nhập của tháng 11. Đồng thời, công ty cũng sẽ ghi nhận chi phí hoa hồng là 10.000 bảng Anh trong cùng báo cáo thu nhập của tháng 11. Như vậy, cả doanh thu và chi phí hoa hồng đều được ghi nhận và phản ánh trong kỳ kế toán tương ứng, không tách rời nhau.

Nếu công ty sử dụng phương pháp kế toán tiền mặt thay vì nguyên tắc đối sánh, công ty sẽ ghi nhận toàn bộ doanh thu 100.000 bảng Anh vào tháng 11. Tuy nhiên, chi phí hoa hồng 10.000 bảng Anh sẽ được ghi nhận trong tháng 12 khi công ty thực sự trả tiền cho đại diện bán hàng. Điều này tạo ra một chênh lệch thời gian trong việc ghi nhận doanh thu và chi phí, gây ảnh hưởng đến tính chính xác và khả năng so sánh trong báo cáo tài chính của công ty.

Với nguyên tắc đối sánh, công ty cung cấp thông tin kế toán thích hợp và minh bạch hơn, giúp người sử dụng báo cáo tài chính hiểu rõ hơn về các giao dịch và sự kiện kinh doanh của công ty trong cùng kỳ kế toán.

Bằng cách áp dụng các nguyên tắc phù hợp, doanh nghiệp có thể tăng cường quản lý rủi ro, đáp ứng yêu cầu của các bên liên quan và duy trì sự phát triển bền vững. Đồng thời, sự tuân thủ nguyên tắc phù hợp cũng giúp cung cấp cơ sở thông tin đáng tin cậy cho quyết định kinh doanh, từ việc xác định chiến lược phát triển đến quản lý tài chính hàng ngày.

Khóa học ACCA (Association of Chartered Certified Accountants) trực tuyến là một lựa chọn phổ biến để bổ trợ kiến thức về nguyên tắc phù hợp và nghề nghiệp kế toán quốc tế. Trong số các trung tâm đào tạo trực tuyến, SAPP Academy được công nhận là một trong những tổ chức hàng đầu cung cấp khóa học ACCA online.

SAPP Academy cung cấp các khóa học ACCA online giúp học viên có thể chuẩn bị tốt cho các kỳ thi ACCA. Những khóa học này bao gồm tất cả các môn học yêu cầu trong chương trình ACCA và đảm bảo rằng học viên có kiến thức toàn diện và đầy đủ để vượt qua các kỳ thi ACCA.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay chúng tôi để được tư vấn và giải đáp thắc mắc ngay nhé.