ACCA và CPA Việt Nam – Đâu là lựa chọn tối ưu cho nhân sự Kế – Kiểm
Bạn đang phân vân giữa việc học ACCA và CPA Việt Nam? Mỗi chứng chỉ mang lại lợi thế khác nhau, nhưng đâu mới là lựa chọn phù hợp với công việc và định hướng của bạn? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt, ưu điểm của từng chứng chỉ và lộ trình học phù hợp để đưa ra quyết định chính xác nhất.
Trước khi đi sâu vào so sánh, hãy dành một chút thời gian để xác định mục tiêu nghề nghiệp và nhu cầu của bạn – bạn cần kiến thức, kỹ năng gì từ chứng chỉ này? Khi đã rõ điều đó, hãy cùng xem xét các tiêu chí dưới đây để biết đâu là lựa chọn phù hợp nhất với mình.
1. Thông tin tổng quan về chứng chỉ ACCA và CPA Việt Nam
Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa ACCA và CPA Việt Nam, trước tiên, chúng ta cần tìm hiểu tổng quan về từng chứng chỉ.
1.1. ACCA – Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh Quốc
ACCA (Association of Chartered Certified Accountants) là một trong những chứng chỉ kế toán, kiểm toán và tài chính danh giá nhất thế giới, được cấp bởi Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh Quốc.
Được thành lập từ năm 1904, chứng chỉ ACCA không chỉ đào tạo chuyên sâu về kế toán và kiểm toán mà còn bao quát cả tài chính doanh nghiệp, quản trị rủi ro và thuế.
Chứng chỉ này được công nhận rộng rãi trên hơn 180 quốc gia, mở ra cơ hội nghề nghiệp quốc tế tại các tập đoàn đa quốc gia, các công ty Big 4, ngân hàng và các tổ chức tài chính lớn.
Với số lượng hội viên đông đảo và hệ thống đào tạo bài bản, ACCA giúp người học có kiến thức toàn diện và kỹ năng thực hành thực tế, phù hợp với những ai muốn phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực tài chính – kế toán ở tầm quốc tế.
| Tiêu chí | Thông tin về ACCA |
| Tên đầy đủ | Association of Chartered Certified Accountants (Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh Quốc) |
| Năm thành lập | 1904 |
| Tổ chức cấp chứng chỉ | Hiệp hội ACCA Global (Anh Quốc) |
| Số lượng hội viên và học viên | 200.000 hội viên và 486.000 học viên trên toàn thế giới |
| Mức độ công nhận | Quốc tế, được công nhận rộng rãi tại châu Á – Thái Bình Dương, châu Âu, Bắc Mỹ |
| Lĩnh vực chuyên môn | Kế toán, kiểm toán, tài chính, thuế, quản trị rủi ro, kế toán quản trị |
| Danh vị sau khi sở hữu | Chartered Certified Accountant (Chuyên gia kế toán công chứng quốc tế) |
| Thời hạn chứng chỉ | Vĩnh viễn (cần đóng phí duy trì tư cách hội viên và cập nhật kiến thức hàng năm – CPD) |
1.2. CPA Việt Nam – Chứng chỉ Kiểm toán viên và Kế toán viên hành nghề
CPA Việt Nam (Certified Public Accountant Việt Nam) là chứng chỉ kế toán – kiểm toán do Bộ Tài chính Việt Nam cấp, dành riêng cho những ai muốn hành nghề kế toán, kiểm toán trong nước.
Ra đời từ năm 1994, CPA Việt Nam là điều kiện bắt buộc để trở thành kiểm toán viên hành nghề tại Việt Nam, đặc biệt là làm việc tại các công ty kiểm toán nội địa hoặc doanh nghiệp nhà nước.
So với ACCA, CPA Việt Nam có phạm vi ứng dụng giới hạn hơn, nhưng lại là chứng chỉ quan trọng trong hệ thống pháp lý Việt Nam. Nếu bạn có định hướng làm việc lâu dài trong ngành kế toán – kiểm toán tại Việt Nam, CPA Việt Nam là lựa chọn không thể bỏ qua.
| Tiêu chí | Thông tin về CPA Việt Nam |
| Tên đầy đủ | Chứng chỉ Kiểm toán viên và Kế toán viên hành nghề Việt Nam (Certified Public Accountant – CPA Việt Nam) |
| Năm thành lập | 1994 |
| Tổ chức cấp chứng chỉ | Bộ Tài chính Việt Nam |
| Số lượng hội viên và học viên | Hơn 1.400 hội viên tại Việt Nam |
| Mức độ công nhận | Chỉ có giá trị trong phạm vi Việt Nam, không có giá trị quốc tế |
| Lĩnh vực chuyên môn | Kiểm toán, kế toán thuế, tài chính doanh nghiệp trong nước |
| Danh vị sau khi sở hữu | Kiểm toán viên hành nghề tại Việt Nam |
| Thời hạn chứng chỉ | Cần duy trì điều kiện hành nghề, có thể bị thu hồi nếu không đáp ứng quy định |
2. Giá trị của chứng chỉ ACCA vs CPA Việt Nam với sự nghiệp cá nhân
Chứng chỉ ACCA và CPA Việt Nam không chỉ cung cấp kiến thức chuyên sâu mà còn giúp người học rèn luyện những kỹ năng quan trọng để phát triển trên con đường sự nghiệp. Dưới đây là những kiến thức và kỹ năng mà bạn sẽ có được khi hoàn thành từng chứng chỉ.
2.1. Kỹ năng – kiến thức sẽ đạt được
Dù ACCA và CPA Việt Nam đều hướng tới việc đào tạo những chuyên gia kế toán – kiểm toán nhưng cách tiếp cận và phạm vi kiến thức lại có sự khác biệt đáng kể.
Bên cạnh kiến thức chuyên môn, người sở hữu ACCA hoặc CPA Việt Nam cũng được rèn luyện các kỹ năng cần thiết để phát triển sự nghiệp lâu dài, từ tư duy phân tích, quản lý rủi ro đến kỹ năng giao tiếp và lãnh đạo.
2.1.1. ACCA
Chương trình học ACCA được thiết kế để trang bị cho người học một nền tảng vững chắc về quản trị, kế toán, kiểm toán và tài chính doanh nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế.
- Kiến thức kế toán – tài chính đa dạng, cập nhật theo chuẩn mực toàn cầu:
Không chỉ dừng lại ở kế toán tài chính và kiểm toán, ACCA còn cung cấp kiến thức về quản lý tài chính, kế toán quản trị, thuế quốc tế và quản trị rủi ro.
Chương trình học luôn được cập nhật theo những thay đổi trong IFRS (Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế) và các xu hướng tài chính toàn cầu, giúp người học luôn bắt kịp với sự phát triển của ngành.
- Tư duy chiến lược và phân tích tài chính:
ACCA không chỉ dạy cách ghi nhận số liệu mà còn rèn luyện khả năng đánh giá, phân tích và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu tài chính. Điều này giúp người học có thể tham gia vào quá trình hoạch định chiến lược tài chính cho doanh nghiệp, từ việc tối ưu hóa dòng tiền đến quản lý rủi ro tài chính.
- Kỹ năng mềm
Ngoài kiến thức chuyên môn, ACCA cũng giúp phát triển những kỹ năng mềm quan trọng, giúp người học trở thành một chuyên gia tài chính toàn diện.
| Kỹ năng | Kiến thức đem lại |
| Kỹ năng giao tiếp | Một chuyên viên tài chính giỏi không chỉ phân tích tốt số liệu mà còn phải biết cách truyền đạt thông tin tài chính rõ ràng, dễ hiểu cho ban lãnh đạo, nhà đầu tư và khách hàng.
Các hoạt động thực tế như cuộc thi ACCA Futurist, các buổi hội thảo, các chương trình học bổng do ACCA tổ chức chính là môi trường để học viên thường xuyên thực hành kỹ năng trình bày, thuyết trình, và tranh luận. Điều này giúp người học ACCA tự tin hơn trong giao tiếp và nâng cao khả năng diễn đạt vấn đề logic, thuyết phục. |
| Tư duy phản biện và giải quyết vấn đề | Chương trình học và bài thi của ACCA đều được xây dựng dựa trên các tình huống thực tế phức tạp của doanh nghiệp, buộc học viên phải phân tích, đánh giá thông tin đa chiều, từ đó đưa ra quyết định tài chính tối ưu.
Chính cách tiếp cận thực tế này giúp người học ACCA phát triển tốt khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề hiệu quả. |
| Tư duy chiến lược, khả năng lãnh đạo, quản lý | Các kiến thức tầm chiến lược với quản trị thì sẽ tập trung chủ yếu ở các môn cấp độ P như SBL, APM,…
Ví dụ SBL sẽ phát triển tư duy lãnh đạo và kiến thức vĩ mô, giúp xây dựng kế hoạch dài hạn để ứng phó với rủi ro như lạm phát hay chiến tranh thương mại. APM/P5 giúp đánh giá hiệu suất hoạt động, tối ưu sử dụng nguồn lực và phân bổ vốn hiệu quả, từ đó nâng cao lợi nhuận và khả năng cạnh tranh. Đây chính là tiền đề quan trọng để người học ACCA trở thành những nhà lãnh đạo tương lai trong lĩnh vực Quản trị – Tài chính – Kế toán – Kiểm toán, đảm nhiệm các vị trí như Finance Manager, CFO. |
Việc sở hữu ACCA không chỉ giúp cá nhân phát triển mà còn mang lại giá trị to lớn cho doanh nghiệp. Một chuyên gia tài chính có ACCA có thể giúp doanh nghiệp kiểm soát tài chính hiệu quả hơn, tối ưu hóa chi phí và đảm bảo tuân thủ các chuẩn mực kế toán quốc tế, từ đó nâng cao vị thế và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
2.1.2. CPA Việt Nam
CPA Việt Nam là chứng chỉ dành riêng cho những ai muốn hành nghề kế toán – kiểm toán tại Việt Nam, đặc biệt là trong các doanh nghiệp nội địa, cơ quan nhà nước và công ty kiểm toán trong nước.
- Hiểu rõ hệ thống kế toán Việt Nam:
Chương trình CPA Việt Nam tập trung vào chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS – Vietnamese Accounting Standards) và các quy định pháp luật tài chính trong nước.
Điều này giúp người học có thể áp dụng trực tiếp vào công việc tại các doanh nghiệp nội địa, đảm bảo báo cáo tài chính tuân thủ đúng quy định của Bộ Tài chính.
- Chuyên sâu về thuế và luật tài chính:
Khác với ACCA thiên về thuế quốc tế, CPA Việt Nam giúp người học nắm vững hệ thống thuế Việt Nam, bao gồm thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN và các chính sách thuế khác. Điều này rất quan trọng đối với những ai làm việc trong lĩnh vực kế toán thuế hoặc tư vấn tài chính tại Việt Nam.
- Kỹ năng kiểm toán và quản lý rủi ro nội bộ:
CPA Việt Nam cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình kiểm toán nội bộ, phương pháp đánh giá rủi ro tài chính và kiểm soát nội bộ. Những kiến thức này đặc biệt hữu ích đối với những ai muốn trở thành kiểm toán viên hành nghề hoặc kế toán trưởng tại doanh nghiệp Việt Nam.
Tương tự như chương trình học ACCA, CPA Việt Nam cũng giúp phát triển nhiều kỹ năng thực tiễn quan trọng:
| Kỹ năng | Kiến thức đem lại |
| Điều hành doanh nghiệp Kế toán tư nhân | CPA Việt Nam cho phép bạn đăng ký hành nghề và mở doanh nghiệp kế toán – kiểm toán tư nhân. Điều này đòi hỏi kỹ năng quản lý doanh nghiệp, bao gồm lập kế hoạch kinh doanh, xây dựng quy trình làm việc hiệu quả, quản lý nhân sự và đảm bảo chất lượng dịch vụ.
Ngoài ra, bạn cũng cần phát triển khả năng duy trì và mở rộng quan hệ khách hàng, đồng thời tuân thủ các quy định pháp luật về kế toán – kiểm toán. |
| Phân tích và xác định các vấn đề tài chính trong doanh nghiệp | Người sở hữu CPA Việt Nam có thể đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp bằng cách đọc hiểu và phân tích báo cáo tài chính.
Bạn sẽ có khả năng xác định các điểm yếu trong quản lý dòng tiền, hiệu suất hoạt động, từ đó đưa ra giải pháp giúp tối ưu hóa chi phí, tăng lợi nhuận và nâng cao hiệu quả kinh doanh. |
| Tư vấn về rủi ro tài chính | CPA Việt Nam trang bị kỹ năng đánh giá và kiểm soát rủi ro tài chính trong doanh nghiệp, đặc biệt khi mở rộng kinh doanh hoặc thực hiện các giao dịch tài chính lớn.
Bạn có thể tư vấn về chiến lược giảm thiểu rủi ro thanh khoản, quản lý khoản vay và lập kế hoạch dự phòng tài chính để doanh nghiệp hoạt động ổn định và bền vững. |
| Quản lý đầu tư và tài chính | CPA Việt Nam giúp bạn phát triển kỹ năng lập kế hoạch tài chính, quản lý ngân sách và đánh giá cơ hội đầu tư. Người sở hữu chứng chỉ này có thể tham gia vào quá trình ra quyết định đầu tư, phân tích lợi nhuận – rủi ro và tối ưu hóa chiến lược tài chính để giúp doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn hiệu quả, đảm bảo tăng trưởng dài hạn. |
Vậy giữa hai chứng chỉ này, kiến thức và kỹ năng do ACCA và CPA Việt Nam cung cấp, đâu là lựa chọn phù hợp hơn với nhân sự Kế – Kiểm tại Việt Nam? ACCA nổi bật với định hướng đào tạo theo chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), không chỉ phù hợp với những ai muốn làm việc tại các tập đoàn đa quốc gia mà còn ngày càng được nhiều doanh nghiệp nội địa ưu tiên lựa chọn.
Đặc biệt, theo nghị định 345/QĐ-BTC Việt Nam chính thức áp dụng IFRS từ năm 2025 nhằm nâng cao chất lượng báo cáo tài chính, minh bạch hóa thông tin và thu hút vốn đầu tư nước ngoài, ACCA trở thành lựa chọn hàng đầu để cập nhật kiến thức, đáp ứng các yêu cầu mới của thị trường.
Trong khi đó, CPA Việt Nam tập trung sâu vào các quy định pháp lý và chuẩn mực kế toán trong nước, phù hợp với nhu cầu cụ thể của các cơ quan nhà nước hoặc lĩnh vực hành chính sự nghiệp.
2.2. Những vị trí công việc tiềm năng
2.2.1. ACCA
Không chỉ giới hạn trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán, ACCA còn giúp bạn dễ dàng lấn sân sang các mảng tài chính, quản trị rủi ro, tư vấn chiến lược và thậm chí là phát triển kinh doanh. Dưới đây là những nhóm ngành nghề tiêu biểu dành cho người sở hữu ACCA.
- Kiểm toán và dịch vụ đảm bảo (Audit and Assurance)
Kiểm toán viên đảm nhiệm việc đánh giá, xác minh tính chính xác của báo cáo tài chính và đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ chuẩn mực kế toán. Họ có thể làm việc tại các công ty kiểm toán độc lập hoặc trong bộ phận kiểm toán nội bộ của doanh nghiệp.
Vị trí tiêu biểu: Audit Partner, External Audit Professional, Internal Audit Professional, Pensions Auditor.
- Phát triển kinh doanh (Business Development)
Chuyên viên phát triển kinh doanh chịu trách nhiệm tìm kiếm cơ hội mở rộng doanh thu, phát triển mối quan hệ khách hàng và quản lý đấu thầu hợp đồng thương mại.
Vị trí tiêu biểu: Business Development Professional, Account Management Professional, Bid Management Professional.
- Tái cấu trúc doanh nghiệp (Business Restructuring)
Các chuyên gia tái cấu trúc hỗ trợ doanh nghiệp đang gặp khó khăn tài chính, giúp phục hồi hoạt động kinh doanh, quản lý thanh khoản và tối ưu hóa quy trình vận hành.
Vị trí tiêu biểu: Corporate Recovery Professional, Restructuring Professional, Working Capital Specialist.
- Tài chính thương mại (Commercial Finance)
Chuyên viên tài chính thương mại tập trung vào phân tích chi phí, quản lý vốn lưu động và hỗ trợ hoạt động kinh doanh, tiếp thị, bán hàng.
Vị trí tiêu biểu: Business Analyst, Commercial Accountant, Commercial Finance Professional, Market Risk Professional.
- Tuân thủ và quản trị rủi ro (Compliance and Risk)
Chuyên viên quản trị rủi ro đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp lý, kiểm soát rủi ro tài chính và bảo vệ tổ chức trước các nguy cơ như gian lận, tội phạm tài chính.
Vị trí tiêu biểu: Financial Compliance Specialist, Risk Advisory Professional, Forensic Accountant, Regulatory Risk Professional.
- Tư vấn và cố vấn (Consulting and Advisory)
Các chuyên gia tư vấn giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu suất, tối ưu hóa quy trình vận hành, phát triển chiến lược kinh doanh và quản lý thay đổi.
Vị trí tiêu biểu: Strategy Professional, Change Management Professional, Business Performance Professional, People Advisory Consultant.
- Kế toán doanh nghiệp (Corporate and Business Accounting)
Kế toán viên doanh nghiệp chịu trách nhiệm lập báo cáo tài chính, ghi nhận giao dịch kinh doanh và tư vấn tài chính, đảm bảo công ty hoạt động hiệu quả và tuân thủ quy định thuế.
Vị trí tiêu biểu: Financial Accountant, Management Accountant, Finance Manager, Finance Business Partner.
- Tài chính doanh nghiệp (Corporate Finance)
Chuyên viên tài chính doanh nghiệp tập trung vào huy động vốn, sáp nhập và mua lại, định giá doanh nghiệp và tối ưu hóa chiến lược đầu tư.
Vị trí tiêu biểu: Corporate Finance Professional, Financial Modelling Professional, Valuation Executive, Transaction Services Professional.
2.2.2. CPA
Chứng chỉ CPA Việt Nam không chỉ là tấm vé thông hành giúp bạn hành nghề kế toán – kiểm toán hợp pháp mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực tài chính.
Với CPA Việt Nam, bạn có thể làm việc tại các công ty kiểm toán, doanh nghiệp tư nhân, tổ chức nhà nước, hoặc thậm chí tự thành lập và điều hành công ty dịch vụ kế toán – kiểm toán của riêng mình.
Đây cũng là một lợi thế lớn để bạn chinh phục các vị trí lãnh đạo cấp cao như Giám đốc Tài chính (CFO), Kế toán trưởng hoặc Kiểm toán viên hành nghề.
Các vị trí nghề nghiệp tiêu biểu:
- Kiểm toán viên độc lập: Kiểm tra, đánh giá báo cáo tài chính và đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ chuẩn mực kế toán – kiểm toán.
- Chuyên viên kiểm toán nội bộ: Giám sát hệ thống kiểm soát nội bộ, phát hiện rủi ro tài chính và đề xuất giải pháp khắc phục.
- Chuyên viên kiểm toán công nghệ thông tin: Đánh giá hệ thống kế toán số, bảo mật dữ liệu tài chính và quản lý rủi ro công nghệ.
- Kế toán trưởng: Quản lý hoạt động kế toán, lập báo cáo tài chính và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật.
- Quản lý tài chính: Lập kế hoạch tài chính, kiểm soát ngân sách, tối ưu dòng tiền và chiến lược đầu tư.
- Chuyên viên kiểm soát tài chính: Giám sát hoạt động tài chính, phân tích hiệu suất kinh doanh và quản lý rủi ro.
- Tư vấn kế toán – thuế: Hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu thuế, tư vấn chính sách tài chính và đảm bảo tuân thủ quy định.
- Chuyên viên tài chính kế hoạch: Phân tích dữ liệu tài chính, lập chiến lược tài chính dài hạn và hỗ trợ ban lãnh đạo ra quyết định.
- Chuyên viên chính sách thuế và kế toán: Thiết lập, cập nhật và thực thi các chính sách kế toán – thuế phù hợp với quy định.
2.3. Mức lương
Mức lương của người sở hữu chứng chỉ ACCA và CPA Việt Nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí công việc, kinh nghiệm, quy mô doanh nghiệp và khu vực làm việc.
Theo khảo sát của Kaplan UK, mức lương trung bình của nhân viên kế toán có chứng chỉ ACCA dao động từ khoảng 478 triệu đồng đến 798 triệu đồng mỗi năm, tùy thuộc vào lĩnh vực hoạt động như kế toán công hay kế toán doanh nghiệp.
Còn theo dữ liệu từ Salary,vn, tại Việt Nam, một nhân sự Kế toán viên chứng chỉ CPA với 1-3 năm kinh nghiệm có mức lương và thưởng trung bình khoảng 17.200.000 triệu đồng/tháng. Khi đâ có trên 5 năm kinh nghiệm, bạn hoàn toàn có thể đạt được con số hơn 20 triệu đồng/tháng.
Như vậy, cả hai chứng chỉ ACCA và CPA đều mang lại mức thu nhập hấp dẫn cho người sở hữu. Tuy nhiên, nhìn chung, người có ACCA thường có mức lương cao hơn so với CPA Việt Nam, đặc biệt nếu họ làm việc tại các công ty đa quốc gia hoặc tập đoàn lớn.
3. ACCA vs CPA – Chương trình đào tạo
3.1. Kiến thức được trang bị
Chứng chỉ ACCA và CPA Việt Nam đều cung cấp kiến thức chuyên sâu về tài chính – kế toán, nhưng mỗi chứng chỉ có định hướng đào tạo riêng, phù hợp với từng mục tiêu nghề nghiệp khác nhau.
| Chứng chỉ | Phạm vi đào tạo | Định hướng phát triển |
| ACCA | Đào tạo toàn diện các lĩnh vực như kế toán, kiểm toán, tài chính, thuế, quản trị rủi ro, chiến lược doanh nghiệp theo chuẩn mực quốc tế (IFRS) | Chú trọng vào quản lý tài chính và chiến lược kinh doanh, giúp người học có thể đảm nhiệm các vị trí quản lý cấp cao trong doanh nghiệp. ACCA không chỉ đào tạo về kế toán mà còn trang bị kỹ năng phân tích tài chính, quản lý rủi ro và lập kế hoạch kinh doanh hiệu quả. |
| CPA | Kế toán tài chính, thuế và kiểm toán. | Tập trung vào các quy trình kế toán, thuế và kiểm toán, giúp người học trở thành chuyên gia tài chính – kế toán có độ tin cậy cao. CPA thường được yêu cầu đối với các vị trí như kế toán viên, kiểm toán viên và tư vấn thuế trong doanh nghiệp. |
3.2. Yêu cầu đào vào
Mỗi chứng chỉ có tiêu chí xét tuyển khác nhau, phản ánh định hướng đào tạo và mức độ chuyên môn mà người học cần đáp ứng. Dưới đây là bảng so sánh về yêu cầu đầu vào của ACCA và CPA Việt Nam.
| Tiêu chí | ACCA | CPA Việt Nam |
| Yêu cầu học vấn | Bất kỳ ai cũng có thể đăng ký học ACCA nếu đáp ứng một trong các điều kiện sau:
Là sinh viên hoặc đã tốt nghiệp Đại học, Cao đẳng, đang làm việc trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán, tài chính, ngân hàng,… Nếu chưa từng học hoặc tốt nghiệp Đại học, Cao đẳng, bạn cần hoàn thành một khóa học nền tảng để bổ sung kiến thức kế toán là: • Chứng chỉ CAT (Certified Accounting Technician) do ACCA cấp. • Chương trình FIA với chứng chỉ kế toán sơ cấp (Diploma in Financial and Management Accounting) do ACCA cung cấp. |
Yêu cầu bằng cử nhân kế toán, kiểm toán, tài chính hoặc tương đương từ một trường đại học hoặc cơ sở đào tạo được công nhận. |
| Kinh nghiệm làm việc | Không yêu cầu kinh nghiệm trước khi học. | Cần có ít nhất 2 năm kinh nghiệm làm việc thực tế trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán hoặc tài chính. |
| Điều kiện bổ sung | Chỉ cần đăng ký học và thi các cấp độ tương ứng. | Phải hoàn thành tối thiểu 150 tín chỉ đào tạo trước khi đủ điều kiện thi chứng chỉ. |
ACCA có yêu cầu đầu vào linh hoạt hơn, phù hợp với cả học sinh, sinh viên, người mới đi làm hoặc ai muốn chuyển hướng sang lĩnh vực Quản trị – Tài chính – Kế – Kiểm. Trong khi đó, CPA Việt Nam có tiêu chuẩn đầu vào khắt khe hơn, đòi hỏi người học phải có nền tảng chuyên môn vững chắc và kinh nghiệm thực tế trước khi đăng ký.
3.3. Hệ thống môn học
| Chứng chỉ | Cấu trúc hệ thống môn học |
| CPA | Chương trình CPA gồm 18 môn học, chia thành 2 cấp độ: Foundation (6 môn) và Professional (12 môn). Môn học bao gồm các lĩnh vực như kế toán, tài chính, kiểm toán, thuế, quản lý rủi ro và chiến lược kinh doanh. |
| ACCA | Hệ thống môn học ACCA gồm 15 môn, chia thành 3 cấp độ:
Các môn học trải dài từ kế toán, kiểm toán, thuế, tài chính đến quản lý chiến lược, giúp học viên có cái nhìn toàn diện về Quản trị – Tài chính – Kế – Kiểm doanh nghiệp. |
3.4. Điều kiện hoàn thành chứng chỉ
Để đạt được chứng chỉ ACCA hoặc CPA, học viên cần hoàn thành các yêu cầu về số môn học, điểm thi và kinh nghiệm làm việc. Dưới đây là so sánh điều kiện hoàn thành của hai chứng chỉ này:
| Chứng chỉ | Điều kiện hoàn thành |
| CPA |
|
| ACCA |
|
3.5. Thời lượng học
Thời gian hoàn thành chứng chỉ ACCA và CPA phụ thuộc vào khả năng học tập của mỗi cá nhân, nhưng nhìn chung, mỗi chứng chỉ có khung thời gian tiêu chuẩn như sau:
| Chứng chỉ | Thời gian hoàn thành |
| CPA | Thường mất khoảng 1,5 – 3 năm |
| ACCA | Trung bình từ 2 – 3 năm |
ACCA thường mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành do số lượng môn học nhiều hơn và yêu cầu kiến thức chuyên sâu hơn. Trong khi đó, CPA có thời gian học ngắn hơn, phù hợp với những ai muốn lấy chứng chỉ nhanh chóng để hành nghề kế toán, kiểm toán.
3.6. Học phí và chi phí thi cử
3.6.1. Học phí và lệ phí thi CPA Việt Nam
| Loại phí | Mức phí (VNĐ/môn) |
| Tổng học phí | 9.000.000 – 18.000.000 VNĐ |
| Lệ phí thi lần đầu | 200.000 VNĐ/môn |
| Lệ phí thi lại hoặc đăng ký môn thi tiếp theo | 250.000 VNĐ/môn |
| Lệ phí thi đối với người đã có chứng chỉ kế toán viên | 250.000 VNĐ/môn |
| Lệ phí thi đối với người có chứng chỉ chuyên gia kế toán và kiểm toán viên nước ngoài | 2.000.000 VNĐ/môn |
3.6.2. Học phí và lệ phí thi ACCA (Mức phí có thể thay đổi theo chính xác của ACCA. Hãy truy cập website của ACCA để cập nhật thông tin chính xác nhất)
| Loại phí | Mức phí (tham khảo tại SAPP Academy) |
| Tổng chi phí học | 80 – 140 triệu VNĐ (tùy trung tâm đào tạo và hình thức học) |
| Phí đăng ký mở tài khoản ACCA | £20 – £36 |
| Phí đăng ký lại khi bị đóng tài khoản | £89 |
| Phí thường niên | £137 (Đóng vào ngày 1//1 hàng năm) |
| Phí hội viên dự bị (Affiliates) |
|
| Phí hội viên ACCA (ACCA Member) |
|
| Phí miễn thi một số môn ACCA |
|
| Lệ phí thi: (LW/F4, PM/F5, TX/F6, FR/F7, AA/F8, FM/F9 ACCA) | £150 |
| Lệ phí thi: SBL – Lãnh đạo chiến lược kinh doanh | £266 |
| Lệ phí thi: SBR, AFM/P4, APM/P5, ATX/P6, AAA/P7 | £196 |
Dựa trên bảng so sánh trên, chúng ta có thể thấy rõ chứng chỉ ACCA có học phí và lệ phí cao hơn hẳn so với CPA. Đây cũng là một tiêu chí giúp bạn đưa ra quyết định nên chọn chương trình học gì phù hợp với điều kiện kinh tế của bản thân.
4. Hai chứng chỉ có thể thay thế cho nhau không?
Mặc dù ACCA và CPA Việt Nam đều là chứng chỉ danh giá trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán – tài chính, nhưng chúng không thể hoàn toàn thay thế nhau do sự khác biệt về phạm vi áp dụng, nội dung đào tạo và định hướng nghề nghiệp.
- CPA Việt Nam phù hợp với những ai muốn hành nghề kế toán – kiểm toán trong nước, đặc biệt là làm việc tại các doanh nghiệp tuân thủ theo hệ thống kế toán Việt Nam (VAS) hoặc các công ty kiểm toán nội địa.
- ACCA lại mang tính quốc tế, phù hợp với những ai muốn làm việc trong các công ty đa quốc gia, tập đoàn lớn hoặc có định hướng làm việc tại nước ngoài.
5. ACCA và CPA Việt Nam – Đâu là sự lựa chọn phù hợp cho bạn?
5.1. Nên học ACCA hay CPA?
Nhìn chung, ACCA và CPA Việt Nam đều là chứng chỉ chuyên môn cao cấp trong lĩnh vực kế toán – tài chính, giúp nâng cao năng lực chuyên môn và tăng cường cơ hội thăng tiến. Cả hai đều cung cấp nền tảng vững chắc về kế toán, kiểm toán, tài chính và thuế, đồng thời được nhiều doanh nghiệp đánh giá cao khi tuyển dụng.
Việc lựa chọn ACCA hay CPA Việt Nam phụ thuộc vào mục tiêu nghề nghiệp, điều kiện học tập và định hướng phát triển của từng cá nhân. Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp:
- Sinh viên hoặc người mới tốt nghiệp: ACCA là lựa chọn phù hợp vì không yêu cầu bằng cấp hay kinh nghiệm làm việc. Đây là chứng chỉ lý tưởng cho những ai mới bắt đầu hoặc muốn chuyển hướng sang lĩnh vực Quản trị – Tài chính – Kế – Kiểm.
- Những ai muốn sở hữu chứng chỉ kế toán quốc tế: ACCA được công nhận tại hơn 180 quốc gia, mở ra cơ hội làm việc tại các tập đoàn đa quốc gia, công ty kiểm toán Big4 và thị trường quốc tế.
- Người có kế hoạch làm việc tại Việt Nam: CPA Việt Nam là lựa chọn tối ưu vì phù hợp với các doanh nghiệp nội địa. Để thi CPA, bạn cần có bằng cử nhân kế toán hoặc ngành liên quan và kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực này.
Ngoài ra, với cập nhật gần đây nhất của môn học BT/F1, ACCA đang dần trở thành chứng chỉ được ưa chuộng dành cho Business Leader. Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về cách vận hành doanh nghiệp, cũng như áp dụng các công nghệ mới nhất vào hoạt động quản lý, môn học BT của chứng chỉ ACCA có thể giúp bạn bổ sung những kiến thức quan trọng này.
Bên cạnh đó, cũng cần lưu ý một số khác biệt của 2 chứng chỉ này:
- Xuất xứ và phạm vi công nhận: CPA Việt Nam là chứng chỉ kế toán công chứng tại Việt Nam, trong khi ACCA có trụ sở tại Anh và được công nhận toàn cầu.
- Tính chất chứng chỉ: ACCA cung cấp chương trình đào tạo chuyên nghiệp về kế toán – tài chính, còn CPA Việt Nam là chứng chỉ cấp phép hành nghề kiểm toán trong nước.
- Hệ thống kỳ thi: CPA Việt Nam gồm các bài thi về kế toán, kiểm toán, thuế và quy định pháp lý. ACCA chia thành cấp độ Cơ bản (kiến thức và kỹ năng) và cấp độ Chuyên nghiệp (ứng dụng thực tiễn).
- Giấy phép hành nghề: CPA Việt Nam là điều kiện bắt buộc để hành nghề kiểm toán tại Việt Nam, trong khi ACCA không cấp phép hành nghề mà mở rộng cơ hội trong tài chính và kế toán quốc tế.
Có thể bạn quan tâm: ACCA và ICAEW – Hướng đi nào phù hợp cho sinh viên Kế – Kiểm – Tài chính?
5.2. Có nên học cùng lúc CPA và ACCA không? Lộ trình học như thế nào?
Học CPA và ACCA cùng lúc có thể mang lại lợi thế lớn về chuyên môn, giúp người học có được sự công nhận cả về chuẩn mực kế toán quốc tế (ACCA) lẫn chuẩn mực kế toán của từng quốc gia cụ thể (CPA).
Điều này đặc biệt hữu ích nếu người học mong muốn có cơ hội làm việc ở nhiều thị trường khác nhau hoặc muốn phát triển toàn diện trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán.
Tuy nhiên, việc học cả hai chứng chỉ cùng lúc không phải lúc nào cũng là phương án tối ưu, vì:
- Khối lượng kiến thức lớn và thời gian học tập kéo dài: Cả CPA và ACCA đều có nhiều môn học với yêu cầu cao về kiến thức, kỹ năng thực hành và kỳ thi khắt khe. Học song song cả hai sẽ đòi hỏi người học dành rất nhiều thời gian và công sức.
- Chi phí học tập cao: Ngoài học phí, lệ phí thi và tài liệu học tập cho từng chứng chỉ, việc theo học cả hai cùng lúc sẽ làm gia tăng đáng kể chi phí.
- Định hướng nghề nghiệp khác nhau: CPA phù hợp hơn với những người có định hướng hành nghề kế toán, kiểm toán tại một quốc gia cụ thể, trong khi ACCA có tính ứng dụng rộng hơn ở các doanh nghiệp đa quốc gia. Nếu không có nhu cầu rõ ràng, học cả hai có thể không mang lại giá trị thực sự.
Vì vậy, chỉ những người thực sự có mục tiêu phát triển nghề nghiệp rõ ràng, có khả năng quản lý thời gian hiệu quả và đủ tài chính mới nên cân nhắc học CPA và ACCA cùng lúc. Đối với phần lớn người học, việc chọn một chứng chỉ phù hợp trước, sau đó xem xét bổ sung chứng chỉ còn lại khi cần thiết, sẽ là lộ trình hợp lý hơn.
Dưới đây là gợi ý lộ trình học mà bạn có thể tham khảo:
| Đối tượng | Lộ trình |
| Sinh viên hoặc người mới vào nghề (0-2 năm kinh nghiệm) |
|
| Nhân viên kế toán/kiểm toán (2-5 năm kinh nghiệm) |
|
| Quản lý cấp trung trở lên (5+ năm kinh nghiệm) |
|
CPA Việt Nam và ACCA đều là những chứng chỉ quan trọng trong ngành kế toán – kiểm toán, nhưng mỗi chứng chỉ lại phục vụ một định hướng nghề nghiệp khác nhau.
Thay vì cố gắng theo đuổi cả hai cùng lúc, điều quan trọng là bạn cần xác định rõ mục tiêu của mình để lựa chọn con đường phù hợp và đạt hiệu quả học tập cao nhất.
6. Tạm kết
Nếu bạn đang tìm kiếm một chứng chỉ giúp mở rộng cơ hội nghề nghiệp, tăng khả năng làm việc tại các công ty đa quốc gia hoặc đảm nhận những vai trò quan trọng trong lĩnh vực Quản trị – Tài chính – Kế kiểm, chương trình học ACCA là sự lựa chọn lý tưởng hơn cả.
Để chinh phục ACCA một cách bài bản và hiệu quả, SAPP Academy mang đến chương trình đào tạo chuẩn quốc tế với phương pháp giảng dạy hiện đại, giảng viên là các chuyên gia đầu ngành và hệ thống học liệu chuyên sâu.
Với lộ trình học cá nhân hóa, SAPP giúp bạn không chỉ vượt qua kỳ thi ACCA mà còn xây dựng nền tảng vững chắc cho sự nghiệp tương lai.
Liên hệ ngay với SAPP Academy để được tư vấn lộ trình học ACCA phù hợp và sẵn sàng bứt phá trong ngành kế toán – tài chính!
>>> Xem thêm:
