Quản trị dòng tiền – Công cụ định hình chiến lược cho DN

Phương pháp quản trị dòng tiền không chỉ đảm bảo sự ổn định tài chính mà còn giúp doanh nghiệp định hình chiến lược, đối phó với biến đổi thị trường. Trong bài viết này, SAPP sẽ cung cấp cái nhìn sâu hơn về những lợi ích và cách thực hiện phương pháp quản trị dòng tiền hiệu quả.

1. Công việc quản trị dòng tiền là gì?

Quản trị dòng tiền đồng nghĩa với việc doanh nghiệp hình thành chiến lược, thực hiện hoạt động và đánh giá để điều chỉnh dòng tiền trong nội bộ doanh nghiệp, nhằm tối đa hóa giá trị doanh nghiệp thu về.

Quản trị dòng tiền giúp doanh nghiệp tự quản lý tài chính và hiệu suất sử dụng nguồn vốn. Từ đó, xây dựng kế hoạch phát triển và mở rộng kinh doanh dựa trên cơ sở vững chắc. Khả năng quản lý dòng tiền đúng đắn thể hiện sức khỏe tài chính và thậm chí ảnh hưởng đến sự tồn tại của doanh nghiệp.

2. Tại sao doanh nghiệp cần quản trị dòng tiền hiệu quả

Quản trị dòng tiền hiệu quả ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và sống còn của doanh nghiệp nên đây là một yêu cầu bức thiết, cụ thể như sau:

• Doanh nghiệp thiếu hụt tiền mặt nghiêm trọng sẽ dẫn đến các tình huống như các khoản nợ đến hạn trả cho ngân hàng hay nhà cung cấp nhưng doanh nghiệp không có đủ tiền mặt để thanh toán thì có thể bị đối tác khởi kiện, yêu cầu tuyên bố phá sản ngay cả khi báo cáo tài chính của doanh nghiệp đang thể hiện kinh doanh có lãi;
• Doanh nghiệp dư thừa tiền mặt cũng không hẳn tốt khi số tiền không được sử dụng một cách hiệu quả gây lãng phí nguồn lực đồng thời ảnh hưởng đến doanh nghiệp khi phải vay vốn ngân hàng hay vay với lãi suất cao ở các quỹ tín dụng. Có thể đánh giá sự yếu kém khi hoạt động và quản trị dòng tiền của doanh nghiệp.

Bởi vậy, việc hoạch định dòng tiền vào, ra trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp là rất quan trọng để đảm bảo sự cân đối và ổn định hoạt động.

Xem thêm: Bí Quyết Kiểm Soát Dòng Tiền Trong Doanh Nghiệp Hiệu Quả

3. Các nguyên tắc quản trị dòng tiền cần nắm vững

Doanh nghiệp cần nắm vững các nguyên tắc dưới đây để quản trị dòng tiền một cách hiệu quả:

3.1. Lập kế hoạch quản trị dòng tiền

Trong mọi nhiệm vụ, một kế hoạch rõ ràng là điều kiện cần để đạt kết quả tốt và việc sử dụng tài chính cũng không ngoại lệ. Để tận dụng nguồn tài chính trong doanh nghiệp tốt nhất, cần lập kế hoạch dòng tiền định kỳ, thường hàng tháng hoặc quý. Kế hoạch cung cấp cơ sở để đánh giá hiệu suất sử dụng tiền và đề xuất biện pháp quản trị dòng tiền hợp lý. Xây dựng kế hoạch dòng tiền rõ ràng là một trong những nguyên tắc cốt yếu để quản trị dòng tiền hiệu quả trong doanh nghiệp.

3.2. Đẩy nhanh vòng quay tiền tránh ứ đọng

Để đạt được điều này, một trong những biện pháp cần thực hiện là xử lý hàng tồn kho, nhằm tránh tình trạng ứ đọng nguồn tiền. Việc giảm thiểu hàng tồn kho không chỉ tối ưu hóa nguồn lực tài chính, mà còn giảm chi phí nhân công và kho bãi. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn tiền của doanh nghiệp.

3.3. Kiểm soát tốt các khoản nợ phải thu, phải trả

Các khoản nợ phải thu là nguồn vốn bị chiếm dụng bởi các bên khác. Việc không quản lý nợ phải thu cẩn thận có thể dẫn đến thiếu hụt tài chính, gây trở ngại cho kế hoạch chi tiêu doanh nghiệp gây ảnh hưởng đến dòng tiền trong doanh nghiệp. Để đảm bảo quản trị dòng tiền hiệu quả, kiểm soát nợ phải thu là yêu cầu cần quan tâm đầu tiên.

Ngoài nợ phải thu, nợ phải trả cũng cần được quản lý, nợ phải trả phản ánh tình hình dòng tiền ra của doanh nghiệp. Nếu nợ phải trả cao, có thể cho thấy dòng tiền ra đang bị tắc nghẽn, gây ách tắc cho dòng tiền trong doanh nghiệp. Do đó, để duy trì dòng tiền liên tục, quản lý nợ phải trả cẩn thận cũng là điều cần thiết.

3.4. Dự báo dòng tiền vào và ra

Dự báo dòng tiền hướng tới việc cân bằng dòng tiền vào và ra, hạn chế tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa, tối ưu hóa việc sử dụng nguồn tiền. Tuy nhiên, dự báo dòng tiền luôn thách thức và thường phát sinh sai số. Để đạt kết quả chính xác, doanh nghiệp cần sử dụng công cụ hỗ trợ. Các công cụ này tính toán các yếu tố ảnh hưởng đến dòng tiền, giúp dự báo dòng tiền hiệu quả nhất.

Xem thêm: Ocf Là Gì? Tìm Hiểu Về Dòng Tiền Từ Hoạt Động Kinh Doanh

4. Phương pháp quản trị dòng tiền hiệu quả cho doanh nghiệp

4.1. Bước 1: Dự đoán dòng tiền vào

Để dự báo dòng tiền vào được chuẩn xác, dòng tiền của doanh nghiệp thường được phân thành 3 loại:

• Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh: Gồm tiền thu từ doanh thu chính của doanh nghiệp như bán hàng, dịch vụ, thu hồi nợ phải thu từ khách hàng. Dự báo dòng tiền này dựa trên quy luật bán hàng, thời gian thanh toán, chính sách bán chịu và chiết khấu thanh toán;
• Dòng tiền từ hoạt động đầu tư: Bao gồm tiền thu hồi từ đầu tư, tiền lãi từ hoạt động đầu tư, thu nhập từ nhượng, bán, thanh lý tài sản cố định, thu hồi cho vay và đầu tư góp vốn vào đơn vị khác. Dự báo dòng tiền này dựa trên kế hoạch thanh lý tài sản cố định và chính sách thu hồi vốn đầu tư tài chính;
• Dòng tiền từ hoạt động đầu tư tài chính: Bao gồm tiền từ việc chủ sở hữu góp thêm vốn, vay vốn, phát hành cổ phiếu. Dự báo dòng tiền này dựa trên khả năng vay mới và chiến lược huy động vốn qua phát hành chứng khoán.

4.2. Bước 2: Dự báo dòng tiền ra

Dòng tiền ra bao gồm tất cả các chi phí phát sinh bằng tiền từ các hoạt động trong một thời kỳ, chia thành 3 loại:

• Dòng tiền ra từ hoạt động kinh doanh: Gồm các khoản tiền chi tiêu cho các hoạt động tạo ra doanh thu chính của doanh nghiệp, như trả bên cung cấp vật tư, dịch vụ, chi phí nhân công, nghĩa vụ tài chính với ngân sách nhà nước, chi phí quảng cáo, tiếp thị, lãi vay vốn kinh doanh. Dự báo dòng tiền này căn cứ vào quy luật mua và trả nợ, dự toán quỹ lương, bảo hiểm, lãi vay và thuế;
• Dòng tiền ra từ hoạt động đầu tư: Bao gồm các chi phí cho xây dựng, mua sắm tài sản cố định, đầu tư bên ngoài doanh nghiệp như đầu tư góp vốn, cho vay. Dự báo dòng tiền này dựa trên nhu cầu đầu tư tài sản cố định, chiến lược đầu tư bên ngoài;
• Dòng tiền ra từ hoạt động tài chính: Bao gồm các chi phí trả nợ gốc, trả nợ thuê tài chính, lãi trả cho các nhà đầu tư vốn, cổ tức, mua lại cổ phiếu đã phát hành. Dự báo dòng tiền này dựa trên nhu cầu trả nợ theo các hợp đồng tín dụng và chính sách phân phối lợi nhuận.

4.3. Bước 3: Xác định và tính toán dòng tiền thuần của doanh nghiệp

Dòng tiền thuần của doanh nghiệp được xác định bằng cách lấy dòng tiền vào trừ đi dòng tiền ra trong cùng một kỳ. Việc xác định và tính toán dòng tiền thuần là một phần quan trọng trong quá trình quản trị dòng tiền, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về tình hình tài chính và đưa ra các quyết định cân nhắc để tối ưu hóa sử dụng nguồn tài chính và đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững.

4.4. Bước 4: Xác định số tiền dư hoặc thiếu cuối kỳ 

Bằng cách kết hợp với số tiền tồn đầu kỳ, ta có thể xác định số tiền tồn cuối kỳ theo công thức:

Số tiền tồn cuối kỳ = Số tiền tồn đầu kỳ + Dòng tiền thuần trong kỳ.

Từ đó, so sánh với số dư tiền cần có để xác định sự thiếu hụt hoặc dư thừa, qua chênh lệch giữa số tiền tồn cuối kỳ và số dư tiền cần thiết.

4.5. Bước 5: Tìm giải pháp để xử lý số tiền thừa hoặc thiếu

Trong trường hợp thiếu hụt vốn, cần xem xét và áp dụng biện pháp thích hợp để cân bằng dòng tiền. Điều này có thể bao gồm xem xét việc vay vốn, tăng khả năng thu hồi nợ và kiểm soát chặt chẽ các khoản chi tiêu. Dựa trên cơ sở này, cân nhắc sự cân bằng giữa dòng tiền thu và chi bằng tiền.

Trong trường hợp dư thừa vốn, cần xem xét cách sử dụng tiền đầu tư để tối đa hóa sinh lời cho dòng tiền.

Khi thực hiện các biện pháp xử lý thiếu hoặc thừa vốn, cần tính toán lại dự báo lưu chuyển tiền tệ. Thay đổi số tiền trong một kỳ có thể ảnh hưởng đến tình hình thiếu thừa tiền trong các kỳ sau. Do đó, dự báo không chỉ là một quy trình một lần hoàn thành. Sau khi tính toán dự báo ban đầu (gọi là dự báo gốc), cần đề xuất các biện pháp xử lý dòng tiền cho từng kỳ, sau đó tiến hành tính toán và điều chỉnh lại dự báo dựa trên các biện pháp đã áp dụng.

Để quản trị dòng tiền hiệu quả, nhân viên Kế toán có thể tham gia khóa học đào tạo chứng chỉ CMA (Certified Management Accountant) để nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết trong việc quản trị dòng tiền. Chứng chỉ CMA Hoa Kỳ cung cấp kiến thức sâu rộng về quản trị tài chính, chi phí và dòng tiền, giúp kế toán có khả năng hiểu rõ và ứng dụng các nguyên tắc quản trị dòng tiền vào thực tế doanh nghiệp.

Kết luận

Quản trị dòng tiền hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của một doanh nghiệp. Khả năng cân đối và kiểm soát dòng tiền vào và dòng tiền ra giúp đảm bảo tính liên tục của hoạt động kinh doanh, tránh thiếu hụt hoặc dư thừa vốn bằng tiền. Việc xác định và dự báo dòng tiền, cùng với việc áp dụng biện pháp điều chỉnh phù hợp, sẽ tạo nền tảng cho quản trị tài chính hiệu quả, đồng thời cung cấp thông tin quan trọng cho quyết định chiến lược và phát triển của doanh nghiệp.