Quản trị rủi ro và 5 bước giữ vững sự ổn định cho doanh nghiệp

Doanh nghiệp luôn phải đối mặt với nhiều loại rủi ro như thay đổi thị trường, thời tiết, tình trạng tài chính hay thậm chí là các cuộc tấn công mạng. Để đảm bảo sự ổn định và bền vững, các doanh nghiệp cần phải quản trị rủi ro một cách khoa học, hiệu quả.

1. Quản trị rủi ro là gì?

Quản trị rủi ro là một quá trình liên tục nhằm đánh giá và giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra liên quan đến hoạt động tài sản của doanh nghiệp.

Những người quản trị rủi ro cho doanh nghiệp thường là các vị trí quản lý cấp cao như giám đốc điều hành, chuyên gia tài chính hoặc cố vấn nhân sự. Rủi ro được phân thành 4 nhóm dựa trên yếu tố hoạt động kinh doanh bao gồm: rủi ro chiến lược, rủi ro tài chính, rủi ro tuân thủ và rủi ro hoạt động.

Xem thêm: Tài Chính Doanh Nghiệp Là Gì? Tìm Hiểu Về Ngành Tài Chính Doanh Nghiệp

2. Quy trình quản trị rủi ro doanh nghiệp

Để giảm thiểu tác hại từ các rủi ro tiềm tàng, quy trình quản trị rủi ro bao gồm 5 bước cơ bản. Doanh nghiệp cần thực hiện quy trình này đều đặn và thường xuyên để đảm bảo sự ổn định và bền vững cho hoạt động kinh doanh.

2.1. Xác định rủi ro

Bước đầu tiên là thiết lập các tiêu chí đánh giá rủi ro tiềm ẩn và xác định các yếu tố như phạm vi, tính chất và mục tiêu của việc quản lý rủi ro, cơ sở đánh giá và kiềm chế rủi ro, khuôn khổ và lộ trình xử lý. Ngoài ra, việc phân loại rủi ro thành 4 nhóm:

• Rủi ro chiến lược là loại rủi ro xuất phát từ các vấn đề liên quan đến quản trị và môi trường kinh doanh. Nó bao gồm các rủi ro do các bên liên quan như khách hàng, đối thủ, nhà đầu tư gây ra;
• Rủi ro hoạt động có thể xuất hiện khi sử dụng nguồn lực không hiệu quả trong các hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp. Các rủi ro này có thể xuất hiện do các quy trình, hệ thống, con người và văn hóa không phù hợp hoặc do tác động của các sự kiện bên ngoài;
• Rủi ro tài chính bắt nguồn từ các hoạt động tài chính như mua bán, đầu tư, cho vay, và các hoạt động kinh doanh khác;
• Rủi ro tuân thủ liên quan đến việc không tuân thủ các quy định, nội quy của doanh nghiệp, các luật và văn bản pháp lý khác của Nhà nước liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như các vấn đề pháp lý liên quan đến việc thực hiện hợp đồng hoặc cam kết.

2.2. Phân tích rủi ro

Để quản lý rủi ro hiệu quả, doanh nghiệp cần phải đánh giá và phân tích chi tiết về bản chất của rủi ro và tiềm năng của chúng để có thể đánh giá được ảnh hưởng của chúng đến các mục tiêu, kết quả của dự án.

Bằng cách phân tích kỹ hơn về tỷ lệ rủi ro tiềm ẩn, doanh nghiệp sẽ có được cái nhìn tổng thể về cách mà rủi ro có thể xảy ra và những hậu quả nó có thể mang lại. Việc đánh giá, phân tích rủi ro sẽ giúp doanh nghiệp có được các chiến lược phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai dự án.

2.3. Đánh giá, xếp hạng rủi ro

Sau khi phân tích rủi ro, doanh nghiệp cần đánh giá, xếp hạng chúng để đưa ra quyết định liệu rủi ro có thể chấp nhận hay không, hoặc đang ở mức độ nghiêm trọng và cần phải tìm giải pháp loại trừ.

Để xác định tỷ lệ sự cố, thông tin thống kê về quá khứ không bao hàm tất cả các sự kiện đã xảy ra, các con số và quan điểm hiện có được xem là nguồn thông tin chính. Nếu có sự kiện tiêu cực xảy ra, tỷ lệ sự cố sẽ tăng gấp đôi. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng hiệu quả của việc quản lý rủi ro phụ thuộc vào tần suất và cách thức đánh giá rủi ro hơn là phương thức quản lý sử dụng.

2.4. Xử lý rủi ro

Tại bước này, doanh nghiệp cần xác định và ưu tiên các rủi ro được xếp hạng cao nhất, sau đó lên kế hoạch để xử lý và giảm thiểu sao cho mức độ rủi ro trở về mức có thể chấp nhận được. Kế hoạch này bao gồm các quy trình giảm thiểu rủi ro, các phương án phòng ngừa rủi ro và các kế hoạch dự phòng để đối phó với các rủi ro nếu chúng xảy ra.

2.5. Giám sát quản lý rủi ro

Quản trị rủi ro doanh nghiệp cần được thực hiện liên tục ngay cả khi đã xác định được rủi ro và giảm thiểu, việc giám sát kỹ càng, liên tục rủi ro sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và tránh được những tác động tiêu cực. Để thiết lập kế hoạch quản trị rủi ro, các bước cần được thực hiện bao gồm:

• Thiết lập mục tiêu rõ ràng;
• Xác định các nguồn lực cần thiết để thực hiện kế hoạch, bao gồm cả ngân sách tài chính;
• Lập kế hoạch và thiết lập các giai đoạn thực hiện, đánh giá tác động của chúng;
• Kiểm tra quá trình thực hiện và báo cáo kết quả đạt được;
• Đánh giá cách giải quyết rủi ro.

Các kế hoạch quản trị rủi ro cần được cập nhật hàng năm để phù hợp với sự thay đổi, nhất là với những rủi ro ảnh hưởng bởi môi trường kinh doanh như rủi ro thông tin.

Xem thêm: Quản Trị Tài Chính Doanh Nghiệp Là Gì? Các Nguyên Tắc Quản Trị Cơ Bản

3. Những loại rủi ro thường gặp ở doanh nghiệp

• Rủi ro chiến lược là những rủi ro liên quan đến các quyết định chiến lược của doanh nghiệp. Đây là những rủi ro có ảnh hưởng lớn đến sự thành công của doanh nghiệp và có thể làm thay đổi hướng đi của doanh nghiệp trong dài hạn;
• Rủi ro cạnh tranh là những rủi ro liên quan đến mối quan hệ cạnh tranh giữa doanh nghiệp và các đối thủ trong cùng một thị trường. Các rủi ro cạnh tranh thường xảy ra khi doanh nghiệp không đưa ra được các sản phẩm hoặc dịch vụ cạnh tranh được trên thị trường hoặc không có khả năng cạnh tranh với giá cả hoặc chất lượng sản phẩm và dịch vụ của đối thủ;
• Rủi ro từ nền kinh tế là những rủi ro liên quan đến tình hình kinh tế chung của một quốc gia hoặc khu vực, và ảnh hưởng đến các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Những rủi ro này thường phụ thuộc vào các yếu tố như tăng trưởng kinh tế, lạm phát, thị trường lao động, chính sách tài khóa và thương mại;
• Rủi ro hoạt động là những rủi ro liên quan đến các hoạt động kinh doanh hàng ngày của một doanh nghiệp. Các rủi ro này có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp;
• Rủi ro pháp lý là những rủi ro liên quan đến các vấn đề liên quan đến pháp luật, quy định, quyền sở hữu trí tuệ và các vấn đề pháp lý khác liên quan đến hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Các rủi ro pháp lý có thể gây ảnh hưởng đến quyền lợi và tài sản của doanh nghiệp;

• Rủi ro tuân thủ là những rủi ro liên quan đến việc không tuân thủ các quy định, quy trình và tiêu chuẩn của doanh nghiệp hoặc của các cơ quan quản lý và điều tiết. Những rủi ro này có thể gây ảnh hưởng đến uy tín và danh tiếng của doanh nghiệp, cũng như đe dọa đến việc giữ chân khách hàng và nhân viên;
• Rủi ro danh tiếng là những rủi ro liên quan đến sự xâm phạm hoặc tổn thương đến danh tiếng và uy tín của một doanh nghiệp hoặc thương hiệu. Những rủi ro này có thể gây ảnh hưởng đến lòng tin của khách hàng, nhà đầu tư, đối tác và cộng đồng và dẫn đến thiệt hại về kinh tế cho doanh nghiệp;
• Rủi ro tín dụng là rủi ro mà một tổ chức hoặc cá nhân không thể hoàn trả nợ cho các bên cho vay, chủ nợ hoặc đối tác tài chính. Điều này có thể xảy ra khi người vay không có khả năng trả lại số tiền vay hoặc không đủ tài sản để đảm bảo cho khoản vay;
• Rủi ro tỷ giá là rủi ro mà các tổ chức hoặc cá nhân phải đối mặt khi giao dịch trong các ngoại tệ khác nhau. Các biến động của tỷ giá có thể làm giảm giá trị của các khoản thu và chi trong ngoại tệ khi được quy đổi về đơn vị tiền tệ của tổ chức hay cá nhân đó;
• Rủi ro lãi suất là rủi ro mà các tổ chức hoặc cá nhân phải đối mặt khi thực hiện các khoản vay hoặc đầu tư với các khoản vay có lãi suất thay đổi. Các biến động của lãi suất có thể làm thay đổi giá trị của các khoản vay, lợi nhuận hoặc chi phí của các tổ chức hoặc cá nhân;
• Rủi ro chính trị là rủi ro mà các tổ chức hoặc cá nhân phải đối mặt khi thực hiện các hoạt động kinh doanh trong môi trường chính trị không ổn định hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị.

4. Những thách thức và lợi ích khi quản trị rủi ro

Việc quản trị rủi ro hiệu quả có thể tạo ra nhiều tác động đa chiều đến nguồn vốn và thu nhập của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đối với những doanh nghiệp đã có chiến lược quản trị rủi ro rõ ràng, việc này vẫn đem lại những thách thức đáng kể. Dưới đây là một số lợi ích và thách thức của việc quản trị rủi ro:

4.1. Lợi ích từ việc quản trị rủi ro doanh nghiệp

• Giảm thiểu tổn thất tài chính: Quản trị rủi ro giúp doanh nghiệp xác định và đối phó với các rủi ro tiềm ẩn, giảm thiểu sự tổn thất tài chính và tránh những hậu quả nghiêm trọng cho doanh nghiệp;
• Tăng tính linh hoạt và sẵn sàng đối phó: Quản trị rủi ro giúp doanh nghiệp tăng cường khả năng đối phó với các rủi ro, tăng tính linh hoạt trong hoạt động kinh doanh và giảm thiểu các rủi ro không mong muốn;
• Tăng cường độ tin cậy và niềm tin của các bên liên quan: Doanh nghiệp có chiến lược quản trị rủi ro tốt sẽ tăng cường độ tin cậy, niềm tin của các bên liên quan, bao gồm khách hàng, nhà cung cấp, nhà đầu tư và cơ quan quản lý;
• Tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh: Quản trị rủi ro giúp doanh nghiệp tập trung vào những hoạt động cốt lõi của mình, tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh và tạo ra giá trị cho các bên liên quan;
• Tạo sự khác biệt cạnh tranh: Doanh nghiệp có chiến lược quản trị rủi ro tốt sẽ tạo ra sự khác biệt cạnh tranh với các đối thủ khác, giúp họ thu hút khách hàng và tăng cường vị thế của mình trên thị trường;
• Nâng cao sự chuẩn bị cho tương lai: Quản trị rủi ro giúp doanh nghiệp nâng cao sự chuẩn bị cho tương lai, đưa ra các kế hoạch đối phó với các rủi ro có thể xảy ra và tăng cường khả năng phục hồi sau khi xảy ra sự cố.

4.2. Thách thức khi áp dụng quản trị rủi ro

• Khó khăn trong việc đánh giá và định giá các rủi ro: Một số rủi ro không thể được đánh giá một cách chính xác, do đó việc định giá các rủi ro này cũng gặp khó khăn;
• Chi phí đáng kể của việc quản trị rủi ro: Quản trị rủi ro đòi hỏi các nhà quản lý phải có kiến thức sâu rộng về tài chính, kinh doanh và rủi ro. Đồng thời, việc triển khai các chính sách và quy trình quản trị rủi ro có thể tốn kém và ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp;
• Vụt mất cơ hội: Đôi khi việc giảm thiểu các rủi ro có thể đồng nghĩa với việc từ bỏ một số cơ hội để kiếm lợi nhuận cao hơn. Do đó, việc quản trị rủi ro phải được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh mất cơ hội đầu tư;
• Sự khó khăn trong việc tập trung vào các rủi ro chính: Doanh nghiệp thường phải đối mặt với hàng loạt các rủi ro khác nhau và đôi khi khó để xác định rủi ro nào là quan trọng nhất. Việc tập trung quá nhiều vào các rủi ro nhỏ có thể khiến doanh nghiệp bỏ qua các rủi ro lớn hơn;
• Sự độc lập trong việc quản trị rủi ro: Mỗi doanh nghiệp đều có đặc thù và yêu cầu quản trị rủi ro khác nhau. Việc áp dụng các giải pháp quản trị rủi ro từ bên ngoài có thể gây ra nhiều khó khăn do không phù hợp với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, khi theo học chứng chỉ CMA, người quản trị rủi ro có thể khắc phục những thách thức trên đồng thời chứng chỉ CMA giúp người quản trị rủi lo những lợi ích sau đây:

• Tăng cơ hội việc làm: Chứng chỉ CMA được công nhận và tôn trọng bởi các doanh nghiệp trên toàn thế giới, giúp người có chứng chỉ này dễ dàng tìm kiếm việc làm trong lĩnh vực quản trị rủi ro;
• Nâng cao năng lực chuyên môn: Chứng chỉ CMA cung cấp kiến thức về quản trị rủi ro, giúp người học nắm được các phương pháp quản lý rủi ro hiệu quả để ứng phó với những thách thức trong công việc;
• Tăng khả năng tư vấn và đưa ra quyết định: Chứng chỉ CMA giúp người học có thể đưa ra những quyết định hiệu quả dựa trên thông tin tài chính và kế toán, đồng thời cũng cung cấp kỹ năng tư vấn cho các bộ phận khác trong công ty;
• Nâng cao uy tín cá nhân: Chứng chỉ CMA là một chứng chỉ quan trọng và uy tín trong lĩnh vực quản trị tài chính và kế toán quản trị, giúp người học nâng cao uy tín cá nhân và tạo niềm tin cho đối tác và khách hàng;
• Nâng cao thu nhập: Có chứng chỉ CMA có thể giúp người học tăng thu nhập và được hưởng các chế độ phúc lợi tốt hơn trong công ty.

Nếu bạn đang tìm kiếm cho mình khóa học CMA nhằm nâng cao kiến thức, các bạn có thể tham khảo khóa học CMA tai SAPP Academy với đội ngũ giảng viên dày kinh nghiệm cũng như lộ trình học bài bản giúp bạn có kiến thức nền tảng vững trong phát triển công việc và sự nghiệp của mình.

Tạm kết

Tóm lại, quản trị rủi ro là quá trình đánh giá, quản lý và giảm thiểu các rủi ro tiềm tàng của doanh nghiệp giúp tăng cường khả năng tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Hiện nay, các doanh nghiệp đang sử dụng nhiều công cụ và phương pháp để quản trị rủi ro, từ việc đánh giá rủi ro đến việc thiết lập kế hoạch và triển khai các biện pháp giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối đa, việc quản trị rủi ro phải được xem như một quá trình liên tục và tích cực trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.