Nghề Financial Controller là gì? Lộ trình thăng tiến cho Financial Controller

Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng phát triển và phức tạp, Financial Controller đang nổi lên như một trong những nghề nghiệp hấp dẫn do nhu cầu gia tăng của các doanh nghiệp trong việc kiểm soát tài chính. Vị trí này không chỉ đảm nhận nhiệm vụ quản lý tài chính mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng chiến lược, đảm bảo sự bền vững và phát triển của doanh nghiệp. Cùng SAPP Academy tìm hiểu sâu hơn về nghề Financial Controller – công việc hàng ngày và lộ trình theo đuổi vị trí này trong bài viết sau.

1. Nghề Financial Controller (Kiểm soát viên tài chính) là gì?

Financial Controller hay kiểm soát viên tài chính, đúng như tên gọi là vị trí đảm nhận nhiệm vụ điều hành và giám sát các hoạt động liên quan đến tài chính, kế toán của công ty. Tại các công ty vừa và nhỏ, vị trí này thường sẽ được kiêm nhiệm bởi giám đốc tài chính (CFO) hoặc giám đốc điều hành (CEO). Trong khi đó, các doanh nghiệp và tập đoàn lớn có thể sẽ có một phòng ban riêng biệt đảm nhiệm công việc này.

Nhiệm vụ chính của Financial Controller là thu thập, phân tích và đảm bảo tính phù hợp của các dữ liệu tài chính. Các nhiệm vụ này sẽ nhằm mục tiêu cuối cùng bao gồm quản trị rủi ro, quản lý tài chính (ngân sách, dòng tiền), phân tích và hỗ trợ ra quyết định. Người làm Financial Controller có thể sẽ không đảm nhận việc lập ngân sách hàng năm nhưng họ vẫn sẽ theo dõi những khác biệt, tóm tắt các xu hướng và điều tra những sai lệch về ngân sách và báo cáo những chênh lệch về ngân sách trọng yếu hoặc chênh lệch chi tiêu cho quản lý cấp trên.

2. Mô tả công việc của một người làm Financial Controller

Mô tả công việc cụ thể của người làm Financial Controller có thể khác nhau tùy vào loại hình doanh nghiệp, quy mô và lĩnh vực hoạt động. Tuy nhiên, trách nhiệm cốt lõi của Financial Controller chủ yếu bao gồm phân tích báo cáo tài chính, dự báo và phân tích kinh doanh, phát triển kinh doanh, quản lý ngân quỹ, đánh giá rủi ro. Cụ thể:

• Quản lý và bảo vệ tài sản của tổ chức
  • Phối hợp với các bộ phận để xây dựng phát triển chính sách sử dụng tài sản có hiệu quả.
• Giám sát việc chuẩn bị và phân tích các báo cáo tài chính
  • Giám sát và đảm bảo tính toàn vẹn của các giao dịch và báo cáo tài chính;
  • Báo cáo về những chênh lệch giữa ngân sách và chi phí thực tế.
• Đảm bảo tuân thủ các quy định tài chính, các tiêu chuẩn kế toán, luật về thuế
  • Giám sát các hoạt động kế toán;
  • Nghiên cứu và cập nhật các chính sách, chuẩn mực và các kỹ thuật kế toán;
  • Quản lý việc tuân thủ, báo cáo và nộp hồ sơ thuế;
  • Xử lý việc lập kế hoạch thuế chiến lược và phối hợp kiểm toán.
• Triển khai và duy trì các biện pháp kiểm soát nội bộ 
  • Xây dựng và phát triển các quy trình và chính sách để tăng cường kiểm soát nội bộ;
  • Đảm bảo các chính sách được đặt ra và triển khai hiệu quả.
• Đánh giá rủi ro tài chính 
  • Các rủi ro tài chính, kế hoạch giảm thiểu rủi ro và dự báo cơ hội.
• Phân tích và hỗ trợ ra quyết định
  • Phân tích và kiểm soát các biến động giữa kết quả thực tế và dự báo để cung cấp các thông tin điều chỉnh phù hợp;
  • Phát triển và giám sát các chỉ số đánh giá hiệu suất tài chính và hoạt động, giúp quản lý đưa ra quyết định;
  • Cung cấp thông tin và phân tích tài chính để hỗ trợ lập kế hoạch chiến lược và ra quyết định.

3. Cơ hội việc làm và lộ trình thăng tiến của Financial Controller

Với vai trò quan trọng trong việc giúp các doanh nghiệp duy trì và điều hành hệ thống quản lý tài chính hiệu quả, Financial Controller đang là một vị trí rất được các doanh nghiệp săn đón. Theo dự đoán của Cục Thống kê Lao Động Hoa Kỳ (BLS), mức dự đoán tăng trưởng việc làm cho các chuyên gia ngành này trong khoảng từ 2022 – 2032 là 16%, cao hơn nhiều mức 3% trung bình tất cả các ngành (Nguồn: Forbes).

3.1. Cơ hội việc làm

Như đã đề cập ở trên, vị trí Financial Controller trong các doanh nghiệp nhỏ có thể được đảm nhiệm bởi CFO, CEO. Trong khi đó, các tập đoàn lớn lại ưu tiên tuyển dụng những chuyên gia kiểm soát tài chính riêng biệt. Chính vì vậy, có thể thấy cơ hội nghề nghiệp cho vị trí Financial Controller sẽ rất rộng mở tại các doanh nghiệp và tập đoàn lớn. Không chỉ dừng lại ở các doanh nghiệp trong nước, các tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp quốc tế trong các lĩnh vực bao gồm: ngân hàng, sản xuất, bất động sản,… cũng rất chú trọng tuyển dụng vị trí này.

Sau khi đã đảm nhiệm vị trí Financial Controller, nhân sự sẽ dần xây dựng được các kinh nghiệm liên quan đến quản lý tài chính chiến lược cho doanh nghiệp và có cơ hội thăng tiến lên vị trí quản lý như Performance Manager, Finance Manager, CFO,… 

3.2. Lộ trình thăng tiến của Financial Controller

Sẽ không có một lộ trình cụ thể và tối ưu nào để theo đuổi vị trí Financial Controller. Tuy nhiên, thông thường các nhân sự trong ngành sẽ bắt đầu với một vị trí kế toán chung. Thông thường, các bạn sinh viên năm cuối có xu hướng tham gia các chương trình thực tập của Big4 (4 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới) hoặc nonbig (Top 10 công ty kiểm toán) và cố gắng tích lũy kinh nghiệm trong vài năm.

Sau khi đã tích lũy kiến thức và nghiệp vụ chuyên môn trong lĩnh vực kế – kiểm – tài chính, các nhân sự thường sẽ có mong muốn chuyển qua các doanh nghiệp về sản xuất. Lúc này, họ có thể mong muốn bổ sung các kiến thức thực tế bằng cách theo đuổi một loại chứng chỉ kế toán – tài chính như CMA Hoa Kỳ. Những người này sẽ chính thức theo đuổi vị trí Financial Controller từ vị trí trợ lý Financial Controller hoặc Junior Financial Controller. Tại các vị trí này, họ sẽ thực hiện một vài nhiệm vụ nhưng không phải toàn bộ như đã mô tả về Financial Controller.

4. Mức lương vị trí Financial Controller

Tùy vào các yếu tố như quy mô công ty, loại hình doanh nghiệp, địa điểm, mức độ kinh nghiệm, mức lương cho vị trí Financial Controller tại Việt Nam có thể khác nhau. Theo số liệu của Glints Marketplace, chuyên viên Financial Controller có thể mong đợi mức lương trong khoảng từ 25 – 60 triệu đồng/tháng. Mức lương thực tế có thể cao hơn nhờ vào các khoản thưởng, hoa hồng và phúc lợi doanh nghiệp.

Ngoài ra, những Financial Controller sở hữu các bằng cấp, chứng chỉ quốc tế như CMA Hoa Kỳ hay MBA có thể kỳ vọng một mức lương cao hơn. Đặc biệt, việc sở hữu các chứng chỉ quốc tế cũng mở ra cơ hội tìm kiếm các vị trí Financial Controller tại nước ngoài. Hiện nay, mức lương cho vị trí này ở Mỹ được thống kê theo Indeed sẽ rơi vào khoảng 72,597 – 152,162 USD/năm (1 tỷ 8 – 3 tỷ 8 VND/năm) . Đây là mức lương đáng mơ ước đối với rất nhiều người.

5. Các điều kiện cần để trở thành Financial Controller

Không chỉ dừng lại ở chuyên môn kế toán truyền thống, Financial Controller đòi hỏi hướng tiếp cận chủ động thể hiện được vai trò giám sát từ các nhân sự. Chính vì vậy, Financial Controller ngày này yêu cầu bằng cấp chuyên môn cao và bộ kỹ năng đa dạng.

5.1. Bằng cấp 

Trong các bản mô tả công việc cho vị trí này, không có một loại bằng cấp nào được yêu cầu Financial Controller phải đặc biệt sở hữu. Tuy nhiên, bằng cử nhân Đại học trong lĩnh vực Tài chính – Kế toán sẽ là những bằng cấp được ưu tiên được ưu tiên.

Ngoài ra, người làm Financial Controller có thể phát triển sự nghiệp của mình thông qua các bằng cấp quốc tế ví dụ như bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA) hoặc chứng chỉ Kế toán quản trị Hoa Kỳ (U.S. CMA). Các loại bằng cấp này sẽ là bước đệm vững chắc cho những ai muốn theo đuổi vị trí Financial Controller hoặc các vị trí quản lý cấp cao hơn như CFO trong tương lai.

5.2. Kỹ năng

Financial Controller là vị trí thuộc tầm chiến lược trong các tổ chức, họ không chỉ làm việc trong phòng ban của mình, mà còn làm việc với các phòng ban khác, cũng như các cấp quản lý cao hơn. Chính vì vậy, họ phải sở hữu cả kiến thức sâu rộng về chuyên môn kế toán, sự nhạy bén trong kinh doanh và các kỹ năng mềm.

Kỹ năng chuyên môn:

• Hiểu biết chuyên sâu về kế toán, thuế, tài chính;
• Nắm vững các chuẩn mực, nguyên tắc kế toán;
• Hiểu biết về ngành, lĩnh vực của doanh nghiệp;
• Kỹ năng phân tích số liệu và trình bày báo cáo;
• Kỹ năng kiểm soát nội bộ;
• Kỹ năng quản lý rủi ro.

Kỹ năng mềm: 

• Kỹ năng giao tiếp;
• Kỹ năng làm việc nhóm;
• Kỹ năng tư duy phản biện;
• Kỹ năng trình bày và thuyết trình;
• Kỹ năng lãnh đạo.

5.3. Kinh nghiệm

Các vị trí Financial Controller thường sẽ có yêu cầu nhất định về kinh nghiệm trong lĩnh vực kế – toán tài chính do đặc thù công việc mang tính kiểm soát. Ngay cả với vị trí sơ cấp (Junior), nhiều doanh nghiệp cũng yêu cầu người nộp đơn có từ 3 – 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực. Vì vậy, nếu bạn đang làm việc trong lĩnh vực kế toán – tài chính mà muốn chuyển ngành sang Financial Controller, đừng ngần ngại vì kinh nghiệm của bạn rất cần thiết trước khi bắt đầu vị trí này. 

6. Người làm Financial Controller có nên học CMA Hoa Kỳ không?

Với 12 môn học được chia thành 2 phần tập trung xoay quanh tất cả các khía cạnh của kế – toán – tài chính quản trị, đây chắc chắn là một trong những chứng chỉ đáng cân nhắc dành cho nhân sự muốn theo đuổi vị trí Financial Controller, hoặc những người đang làm Financial Controller muốn thăng tiến lên các vị trí cao hơn.

Cụ thể các học phần của chương trình Kế toán quản trị Hoa Kỳ (U.S. CMA) phục vụ cho vị trí Financial Controller gồm có:

• Các quyết nghị về Báo cáo Tài chính (Môn 1A) bao gồm các nội dung từ tổng quát đến cụ thể về báo cáo tài chính, chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS), Nguyên Tắc Kế Toán Được Chấp Nhận Chung (U.S. GAAP);
• Lập kế hoạch, ngân sách và dự báo (Môn 1B) tập trung vào lập kế hoạch ngân sách và xây dựng các tiêu chuẩn về ngân sách;
• Quản trị hoạt động (Môn 1C) hướng dẫn đo lường biến động của chi phí và phân tích các chỉ số để đánh giá hiệu quả hoạt động;
• Phân tích báo cáo tài chính (Môn 2A) bao gồm các nội dung tìm hiểu về các chỉ số tài chính, phân tích các chỉ số tài chính để đánh giá hiệu quả hoạt động;
• Quản trị rủi ro (Môn 2D) giúp người học xác định các loại rủi ro mà doanh nghiệp có thể gặp phải và các biện pháp chuẩn bị để đối phó với các loại rủi ro đó.

Ngoài ra, các học phần còn lại trong chương trình học cũng giúp xây dựng khả năng quản trị tài chính chiến lược, phục vụ cho việc thăng tiến lên đến các vị trí cấp cao trong ngành Tài chính – Kế toán. Thông qua việc sở hữu chứng chỉ này, bạn có thể chứng minh năng lực chuyên môn toàn diện của mình khi theo đuổi các vị trí chiến lược trong tài chính – kế toán nói chung và Financial Controller nói riêng.

Với vai trò quan trọng trong việc đảm bảo việc sử dụng có hiệu quả nguồn lực tài chính của doanh nghiệp, Financial Controller thực sự là một nghề đầy thách thức nhưng cũng vô cùng hấp dẫn. Qua những thông tin trong bài viết, hy vọng rằng bạn đã có cái nhìn tổng quan và rõ ràng hơn về công việc của một Financial Controller, cũng như cách để theo đuổi vị trí này.