Kế Toán Quản Trị Chi Phí Là gì? Vai Trò Trong Doanh Nghiệp Hiện Nay

Với sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều rủi ro và sức ép cạnh tranh từ nhiều phía. Để đảm bảo sự thành công, phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy kinh doanh và cách thức quản trị, sử dụng các công cụ quản trị để giảm thiểu rủi ro.

Trong số các công cụ quản trị quan trọng, kế toán quản trị chi phí đóng một vai trò quan trọng trong việc quản trị rủi ro kinh doanh cho doanh nghiệp. Vậy kế toán quản trị chi phí là gì? Có vai trò thế nào trong doanh nghiệp?

1. Kế toán quản trị chi phí là gì?

Kế toán quản trị chi phí là một phần không thể thiếu trong hệ thống kế toán quản trị của doanh nghiệp. Với vai trò là một kênh thông tin quan trọng, nhiệm vụ chính của kế toán quản trị chi phí là cung cấp thông tin về chi phí quản trị của doanh nghiệp để hỗ trợ quá trình đánh giá, kiểm soát tài chính và ra quyết định tối ưu ở cấp quản lý.

Nội dung của kế toán quản trị chi phí bao gồm các hạng mục cơ bản như:

• Ghi nhận và phân loại chi phí: Tiến hành ghi nhận, phân loại chi phí theo từng loại, đối tượng, giúp cho doanh nghiệp có thể quản lý và kiểm soát chi phí hiệu quả hơn;
• Thiết lập định mức, dự toán chi phí: Giúp cho doanh nghiệp có thể quản lý và kiểm soát chi phí một cách chặt chẽ hơn;
• Hạch toán chi phí hoạt động, tính toán giá sản phẩm: Hạch toán chi phí hoạt động theo từng loại chi phí, tính toán giá thành sản phẩm giúp cho doanh nghiệp có thể tối ưu hóa quá trình sản xuất, kinh doanh và tăng cường hiệu quả hoạt động;
• Theo dõi, phân tích thông tin biến động chi phí: Giúp cho doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định kịp thời để giảm thiểu chi phí và tăng cường lợi nhuận;
• Xây dựng báo cáo kế toán quản trị chi phí: Giúp cho cấp quản lý có thể đánh giá chi phí hoạt động của doanh nghiệp và đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp.

Tóm lại, đay là một phần quan trọng trong hệ thống kế toán quản trị của doanh nghiệp, giúp cho doanh nghiệp có thể quản lý và kiểm soát chi phí một cách chặt chẽ hơn, từ đó đưa ra các quyết định tối ưu.

2. Mục tiêu của Kế toán quản trị chi phí

Mục tiêu chính của kế toán quản trị chi phí, giá thành là xác định các khoản chi phí cần thiết để doanh nghiệp hoạt động và phân tích chiến lược giá của sản phẩm và dịch vụ, nhằm cung cấp thông tin nội bộ hỗ trợ công tác quản lý.

Kế toán quản trị chi phí cung cấp cơ sở quan trọng để giúp người quản lý doanh nghiệp đưa ra những quyết định chính xác và hợp lý, đảm bảo sự vận hành hiệu quả của doanh nghiệp.

Mặc dù có vai trò quan trọng trong vận hành doanh nghiệp, tuy nhiên kế toán quản trị chi phí vẫn gặp một số hạn chế như sau:

• Công tác kế toán quản trị chi phí, quy trình thiết lập mô hình kế toán quản trị chi phí chưa được các doanh nghiệp quan tâm đúng mức. Tầm quan trọng của kế toán quản trị chưa được đánh giá cao, dẫn đến các chiến lược quản lý kinh doanh và điều hành doanh nghiệp không đạt hiệu quả cao;
• Việc áp dụng hiện chỉ ở mức độ sơ khai, chưa thực sự được triển khai và tích hợp sâu vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp;
• Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp chỉ tập trung xây dựng bộ máy kế toán tài chính, chưa đầu tư đầy đủ cho bộ máy kế toán quản trị, đặc biệt là kế toán quản trị chi phí.

3. Vai trò Kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp

Kế toán quản trị chi phí là một phần không thể thiếu trong hệ thống kế toán của doanh nghiệp. Chức năng của kế toán quản trị chi phí là tập trung vào cung cấp thông tin nội bộ cho doanh nghiệp bằng cách sử dụng dữ liệu kế toán ban đầu.

Kế toán quản trị chi phí đặt trọng tâm vào tương lai, được xây dựng dựa trên nhu cầu thông tin để lập kế hoạch và chiến lược kinh doanh.

Kế toán quản trị chi phí đóng vai trò quan trọng trong doanh nghiệp như sau:

• Cung cấp thông tin kế toán quản trị chi phí giúp lãnh đạo doanh nghiệp lập kế hoạch mục tiêu ngắn hạn, trung hạn, dài hạn cho hoạt động kinh doanh và tài chính;
• Hỗ trợ lãnh đạo trong việc đưa ra quyết định hiệu quả liên quan đến con người, nguồn lực, thực hiện tốt công tác điều hành và giám sát tài chính;
• Đánh giá và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch để đảm bảo các phòng ban thực hiện đúng kế hoạch đã đặt ra trước đó;
• Xây dựng nhiều phương án tài chính để giúp lãnh đạo ra quyết định đúng đắn và hiệu quả.

Để nâng cao kỹ năng quản trị chi phí đặc biệt là kế toán quản trị chi phí, khóa học chứng chỉ CMA ( Chứng chỉ Kế toán Quản trị Hoa Kỳ)  sẽ là một lựa chọn lý tưởng cho bạn. Ngoài kiến thức về quản trị chi phí, khóa học CMA còn bổ trợ kiến thức về kế toán, tài chính giúp bạn trở thành nhà quản trị tài chính chuyên nghiệp. Liên hệ ngay với SAPP Academy để được tư vấn và trải nghiệm chương trình học cùng đội ngũ giảng viên chuyên nghiệp nhé!

4. Các phương pháp Kế toán quản trị chi phí thường dùng

4.1. Kế toán quản trị chi phí mục tiêu

Kế toán quản trị chi phí mục tiêu là một phương pháp kế toán quản trị sử dụng các công cụ, kỹ thuật quản trị để đạt được mục tiêu chi phí và hoạt động trong giai đoạn lập kế hoạch và thiết kế sản phẩm mới. Nó cung cấp cơ sở để kiểm soát quy trình sản xuất và đảm bảo đạt được mục tiêu lợi nhuận phù hợp với vòng đời sản phẩm. Phương pháp này giúp cắt giảm tổng chi phí sản xuất trong suốt vòng đời sản phẩm bằng cách tương hỗ giữa các bộ phận chế tạo, sản xuất, nghiên cứu phát triển thiết kế, marketing và kế toán.

Tóm lại, kế toán quản trị chi phí mục tiêu là một công cụ nhằm tính toán chi phí sản xuất và bán hàng dựa trên lợi nhuận kỳ vọng từ giá cả ước tính.

Phương pháp kế toán quản trị chi phí mục tiêu mang lại nhiều lợi ích cho hệ thống quản lý doanh nghiệp như sau:

1. Tối ưu hóa chi phí: Phương pháp này hỗ trợ quản lý doanh nghiệp phân tích để sản xuất hoặc mua vào sản phẩm với chi phí thấp nhất. Điều này giúp doanh nghiệp có thể linh hoạt về tài chính và tập trung vào việc đạt được lợi nhuận cao hơn hoặc đưa ra các chiến lược giá cả cạnh tranh giúp thu hút nhiều khách hàng;
2. Tối ưu hóa chu kỳ sản phẩm: Phương pháp kế toán quản trị chi phí mục tiêu giảm thiểu thời gian chu kỳ sản phẩm từ giai đoạn thiết kế đến khi sản phẩm đưa ra thị trường. Điều này giúp nhà quản lý giảm lãng phí thời gian không cần thiết và tăng giá trị khi đưa sản phẩm đến tay khách hàng, đây là một lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp;
3. Tăng khả năng sinh lời: Hai yếu tố chính trong lợi nhuận bao gồm giá cả và chi phí, kế toán quản trị chi phí mục tiêu giúp doanh nghiệp phát triển sản phẩm, xác định giá dựa trên chi phí sản xuất cơ bản, giá cả thị trường, đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng được giá trị mong đợi của khách hàng trên thị trường.

4.2. Kế toán quản trị chi phí Kaizen

Phương pháp kế toán quản trị chi phí Kaizen tập trung vào việc giảm thiểu chi phí bằng cách áp dụng các cải tiến và thay đổi để tối ưu hóa hiệu quả sản xuất. Thuật ngữ Kaizen được dịch từ tiếng Nhật và có nghĩa là “cải tiến” hay “thay đổi để tốt hơn”. Khác với phương pháp kế toán quản trị chi phí mục tiêu, mục tiêu của Kaizen là đáp ứng yêu cầu lợi nhuận của mỗi giai đoạn kinh doanh mà chủ doanh nghiệp đặt ra. Vì vậy, phương pháp này tập trung vào toàn bộ quá trình sản xuất, từ đầu đến cuối, để tìm kiếm và triển khai các cải tiến nhằm tối ưu hóa hiệu quả sản xuất và giảm thiểu chi phí.

Phương pháp kế toán quản trị chi phí Kaizen có nhiều lợi ích như sau:

• Khuyến khích sự cải tiến, thay đổi liên tục: Mục tiêu chính của phương pháp này là giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí một cách hiệu quả. Để đạt được mục tiêu đó, các chủ doanh nghiệp cần chia nhỏ các mục tiêu để dễ thực hiện, chẳng hạn như tăng năng suất lao động, giảm hao hụt và lãng phí nguyên vật liệu. Từ đó, doanh nghiệp có thể phân tích các thay đổi về chi phí thực tế và quy trình sản xuất để tối ưu hóa, cắt giảm chi phí nhân công và nguyên vật liệu. Điều này giúp tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường và tạo ra lợi nhuận cao hơn;
• Cải tiến liên tục để tối ưu hóa chi phí: Phương pháp Kaizen không chỉ giúp kiểm soát ngân sách mà còn tập trung vào việc cải tiến liên tục để tối ưu hóa chi phí. Bằng cách phân tích và thay đổi các quy trình sản xuất và công nghệ, doanh nghiệp có thể cắt giảm chi phí lao động, nguyên vật liệu và các chi phí khác;
• Tối ưu hóa chi phí toàn diện: Kết hợp giữa phương pháp kế toán quản trị chi phí mục tiêu và Kaizen, doanh nghiệp có thể tối đa hóa tiết kiệm chi phí trong toàn bộ chu kỳ sản phẩm, từ giai đoạn thiết kế, phát triển đến sản xuất. Điều này giúp doanh nghiệp tăng tính cạnh tranh, giảm thiểu lãng phí và tăng khả năng sinh lời.

4.3. Kế toán quản trị chi phí định mức

Phương pháp tính giá thành sản phẩm này chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp có quy trình sản xuất ổn định và có khả năng quản lý định mức. Nó bao gồm việc tổng hợp chi phí sản xuất và tổ chức trình độ và có hai loại định mức là định mức lý tưởng, định mức thực tế. Định mức lý tưởng chỉ có thể đạt được trong điều kiện hoàn hảo, trong khi định mức thực tế có thể đạt được nếu có sự cố gắng, cho phép thời gian ngừng máy hợp lý hoặc thời gian nghỉ ngơi của nhân viên.

Phương pháp kế toán quản trị chi phí định mức mang lại nhiều lợi ích, bao gồm cung cấp chuẩn mực để người quản lý so sánh với chi phí thực tế, tạo động lực để người lao động tiết kiệm chi phí trong sản xuất, giúp số liệu về chi phí, giá thành ổn định hơn và hệ thống kế toán đơn giản hơn so với hệ thống chi phí thực tế.

5. Những lưu ý khi xây dựng Kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp

Để đưa ra quyết định phù hợp trong ngắn hạn và hoạch định chiến lược kinh doanh dài hạn sáng suốt, mô hình kế toán quản trị chi phí của doanh nghiệp cần phản ánh thông tin chính xác và tối ưu. Để đáp ứng được các yêu cầu cơ bản, các yếu tố sau cần được xem xét khi xây dựng mô hình kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp:

• Để đảm bảo tính khái quát cho mô hình kế toán quản trị chi phí, nó cần phải phản ánh đầy đủ những nội dung cơ bản liên quan đến vai trò của quản trị chi phí, bao gồm khả năng nhận diện và kiểm soát chi phí sản xuất và kinh doanh. Ngoài ra, mô hình cần cung cấp thông tin trung thực, hợp lý và kịp thời để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của dữ liệu;
• Tính đơn giản cũng là yếu tố cần được đảm bảo trong mô hình kế toán quản trị chi phí, trong đó năng lực và trình độ nghiệp vụ của nhân sự và nhà quản trị doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng. Hơn nữa, để hạn chế sự phức tạp trong mô hình kế toán quản trị, quy trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cần được tối ưu và tinh gọn;
• Các thông tin cung cấp trong mô hình kế toán quản trị chi phí phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu của nhà quản trị, từ thông tin tổng hợp đến thông tin chi tiết. Các thông tin này phải phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp trong toàn bộ quy trình kinh doanh, từ lập kế hoạch, thực hiện và quản lý, kiểm tra, đánh giá. Để đáp ứng được yêu cầu này, mô hình kế toán quản trị chi phí cần được xây dựng một cách chặt chẽ và chính xác.

Tạm kết

Kế toán quản trị chi phí đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, điều hành chi phí sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Nhờ sự ứng dụng mô hình kế toán quản trị chi phí, các doanh nghiệp có thể đưa ra những quyết định phù hợp và hoạch định chiến lược kinh doanh dài hạn hiệu quả hơn. Đồng thời giúp cho quản lý chi phí sản xuất và kinh doanh được hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên, việc xây dựng mô hình kế toán quản trị chi phí cần được đảm bảo tính khái quát, đơn giản và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu thông tin của nhà quản trị. Hiện nay, kế toán quản trị chi phí đang trở thành xu hướng, được nhiều doanh nghiệp quan tâm và áp dụng để tăng cường hiệu quả kinh doanh, cạnh tranh trên thị trường.