Kế toán trưởng là gì? Chức năng, nhiệm vụ của Kế toán trưởng

Kế toán trưởng là một trong những vị trí quan trọng và cần thiết nhất để một tổ chức hoạt động. Với vai trò đảm nhận trách nhiệm quản lý, điều hành các hoạt động kế toán, kế toán trưởng giúp đảm bảo tính chính xác và minh bạch của hệ thống kế toán. Trong bài viết này, SAPP Academy sẽ bật mí về vai trò của kế toán trưởng, những chức năng và nhiệm vụ cơ bản mà họ phải thực hiện để đảm bảo sự phát triển bền vững của tổ chức trong lĩnh vực kế toán.

1. Kế toán trưởng là gì?

Kế toán trưởng (Chief Accountant) là một quản lý cấp cao đứng đầu bộ phận kế toán của một tổ chức, doanh nghiệp hoặc cơ quan, là thuật ngữ được Bộ Tài chính cấp phép sử dụng để chỉ những người phụ trách vị trí này.

Với vai trò chỉ đạo và tham mưu cho ban lãnh đạo cấp cao, kế toán trưởng chịu trách nhiệm về hệ thống tài chính của tổ chức. Trong những doanh nghiệp lớn, kế toán trưởng thường làm việc dưới sự giám sát của Giám đốc Tài chính (CFO) và đảm nhận vai trò giám sát các chuyên gia tài chính.

Với tầm quan trọng và trách nhiệm của mình, vị trí kế toán trưởng mang lại nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn cho những ai có năng lực và kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán.

2. Những quy định pháp luật về kế toán trưởng

2.1. Những quy định chung về kế toán trưởng

Khoản 1 và 2 Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP ban hành bởi Chính phủ quy định:

1. Đơn vị kế toán phải bố trí kế toán trưởng trừ các đơn vị quy định tại khoản 2 Điều này. Trường hợp đơn vị chưa bổ nhiệm được ngay kế toán trưởng thì bố trí người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán trưởng theo quy định. Thời gian bố trí người phụ trách kế toán tối đa là 12 tháng, sau thời gian này đơn vị kế toán phải bố trí người làm kế toán trưởng.

2. Phụ trách kế toán:

a) Các đơn vị kế toán trong lĩnh vực nhà nước bao gồm: Đơn vị kế toán chỉ có một người làm kế toán hoặc một người làm kế toán kiêm nhiệm; đơn vị kế toán ngân sách và tài chính xã, phường, thị trấn thì không thực hiện bổ nhiệm kế toán trưởng mà chỉ bổ nhiệm phụ trách kế toán.

b) Các doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được bố trí phụ trách kế toán mà không bắt buộc phải bố trí kế toán trưởng.

*Nguồn tham khảo: Nghị định 174/2016/NĐ-CP của Chính phủ

Điều 49 Luật kế toán số 88/2015/QH13 ban hành ngày 20/11/2015 quy định:

1. Đơn vị kế toán phải tổ chức bộ máy kế toán, bố trí người làm kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán.

2. Việc tổ chức bộ máy, bố trí người làm kế toán, kế toán trưởng, phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán, kế toán trưởng thực hiện theo quy định của Chính phủ.

*Nguồn tham khảo: Luật kế toán 2015 số 88/2015/QH13

2.2. Thời hạn bổ nhiệm kế toán trưởng

Khoản 3 và 4 Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP ban hành bởi Chính phủ quy định:

3. Thời hạn bổ nhiệm kế toán trưởng của các đơn vị kế toán trong lĩnh vực kế toán nhà nước, thời hạn bổ nhiệm phụ trách kế toán của các đơn vị quy định tại điểm a khoản 2 Điều này là 5 năm sau đó phải thực hiện các quy trình về bổ nhiệm lại kế toán trưởng, phụ trách kế toán.

4. Khi thay đổi kế toán trưởng, phụ trách kế toán, người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán hoặc người quản lý, điều hành đơn vị kế toán phải tổ chức bàn giao công việc và tài liệu kế toán giữa kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ và kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới, đồng thời thông báo cho các bộ phận có liên quan trong đơn vị và cho các cơ quan nơi đơn vị mở tài khoản giao dịch biết họ tên và mẫu chữ ký của kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới. Kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới chịu trách nhiệm về công việc kế toán của mình kể từ ngày nhận bàn giao công việc. Kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ vẫn phải chịu trách nhiệm về công việc kế toán trong thời gian mình phụ trách.

*Nguồn tham khảo: Nghị định 174/2016/NĐ-CP của Chính phủ

2.3. Các điều kiện để trở thành kế toán trưởng

Để trở thành kế toán trưởng, người ứng tuyển KHÔNG được thuộc các trường hợp không được làm kế toán trưởng quy định tại Điều 52 Luật kế toán 2005, Điều 19 Nghị định 174/2016/NĐ-CP, đồng thời đáp ứng các điều kiện sau đây:

Điều kiện tại Khoản 1 tại điều 51 của Luật kế toán số 88/2015/QH13

1. Người làm kế toán phải có các tiêu chuẩn sau đây:

a) Có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trung thực, liêm khiết, có ý thức chấp hành pháp luật;

b) Có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán.

*Nguồn tham khảo: Luật kế toán số 88/2015/QH13

Điều kiện tại điều 54 của Luật kế toán số 88/2015/QH13

1. Kế toán trưởng phải có các tiêu chuẩn và điều kiện sau đây:

a) Các tiêu chuẩn quy định tại khoản 1 Điều 51 của Luật này;

b) Có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ trung cấp trở lên;

c) Có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng;

d) Có thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 02 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ đại học trở lên và thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 03 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán trình độ trung cấp, cao đẳng.

2. Chính phủ quy định cụ thể tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng phù hợp với từng loại đơn vị kế toán.

*Nguồn tham khảo: Luật kế toán số 88/2015/QH13

Tại khoản 1, 2, 3 và 4 Điều 52 của Luật kế toán số 88/2015/QH13 quy định về các đối tượng không được trở thành kế toán trưởng như sau:

1. Người chưa thành niên; người bị Tòa án tuyên bố hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự; người đang phải chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.

2. Người đang bị cấm hành nghề kế toán theo bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật; người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; người đang phải chấp hành hình phạt tù hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, tội phạm về chức vụ liên quan đến tài chính, kế toán mà chưa được xóa án tích.

3. Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột của người đại diện theo pháp luật, của người đứng đầu, của giám đốc, tổng giám đốc và của cấp phó của người đứng đầu, phó giám đốc, phó tổng giám đốc phụ trách công tác tài chính – kế toán, kế toán trưởng trong cùng một đơn vị kế toán, trừ doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu và các trường hợp khác do Chính phủ quy định.

4. Người đang là người quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người mua, bán tài sản trong cùng một đơn vị kế toán, trừ trong doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu và các trường hợp khác do Chính phủ quy định.

*Nguồn tham khảo: Luật kế toán số 88/2015/QH13

Ngoài ra tại Điều 19 của Nghị định số 174/2016/NĐ-CP cũng bổ sung thêm về các trường hợp này đầy đủ hơn như sau:

1. Các trường hợp quy định tại khoản 1, 2 Điều 52 Luật kế toán.

2. Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột của người đại diện theo pháp luật, của người đứng đầu, của giám đốc hoặc tổng giám đốc và của cấp phó của người đứng đầu, phó giám đốc hoặc phó tổng giám đốc phụ trách công tác tài chính – kế toán, kế toán trưởng trong cùng một đơn vị kế toán, trừ doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu, doanh nghiệp thuộc loại hình khác không có vốn nhà nước và là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

3. Người đang làm quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người được giao nhiệm vụ thường xuyên mua, bán tài sản trong cùng một đơn vị kế toán, trừ trường hợp trong cùng doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu và các doanh nghiệp thuộc loại hình khác không có vốn nhà nước và là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

*Nguồn tham khảo: Nghị định 174/2016/NĐ-CP của Chính phủ

2.4. Trách nhiệm và quyền hạn của kế toán trưởng

Tại Điều 55 của Luật kế toán số 88/2015/QH13 có quy định về quyền hạn và trách nhiệm của kế toán trưởng như sau:

1. Kế toán trưởng có trách nhiệm sau đây:

a) Thực hiện các quy định của pháp luật về kế toán, tài chính trong đơn vị kế toán;

b) Tổ chức điều hành bộ máy kế toán theo quy định của Luật này;

c) Lập báo cáo tài chính tuân thủ chế độ kế toán và chuẩn mực kế toán.

2. Kế toán trưởng có quyền độc lập về chuyên môn, nghiệp vụ kế toán.

3. Kế toán trưởng của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước và doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, ngoài các quyền quy định tại khoản 2 Điều này còn có các quyền sau đây:

a) Có ý kiến bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán về việc tuyển dụng, thuyên chuyển, tăng lương, khen thưởng, kỷ luật người làm kế toán, thủ kho, thủ quỹ;

b) Yêu cầu các bộ phận liên quan trong đơn vị kế toán cung cấp đầy đủ, kịp thời tài liệu liên quan đến công việc kế toán và giám sát tài chính của kế toán trưởng;

c) Bảo lưu ý kiến chuyên môn bằng văn bản khi có ý kiến khác với ý kiến của người ra quyết định;

d) Báo cáo bằng văn bản cho người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về tài chính, kế toán trong đơn vị; trường hợp vẫn phải chấp hành quyết định thì báo cáo lên cấp trên trực tiếp của người đã ra quyết định hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không phải chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thi hành quyết định đó.

*Nguồn tham khảo: Luật kế toán số 88/2015/QH13

3. Vai trò của kế toán trưởng trong doanh nghiệp hiện nay

Kế toán trưởng đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động của doanh nghiệp hiện nay. Với sự phát triển của kinh tế và cải cách hành chính, các doanh nghiệp cần phải có một hệ thống kế toán chặt chẽ để quản lý các hoạt động tài chính.

Vai trò của kế toán trưởng là quản lý và điều hành các hoạt động kế toán trong doanh nghiệp, đảm bảo tính chính xác và minh bạch của hệ thống kế toán. Kế toán trưởng còn phải đảm nhiệm các nhiệm vụ như quản lý ngân sách, xác định các chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp, theo dõi tình hình tài chính, đưa ra các chính sách tài chính hiệu quả, và báo cáo tài chính cho ban lãnh đạo.

Ngoài ra, Kế toán trưởng còn tham gia vào quá trình ra quyết định chiến lược của doanh nghiệp, đưa ra các đề xuất về kế hoạch tài chính và đánh giá tình hình tài chính để giúp ban lãnh đạo đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn.

Xem thêm: Chứng Chỉ Kế Toán Trưởng Là Gì? Top 5 Chứng Chỉ Hiện Nay

4. Kế toán trưởng làm gì? Nhiệm vụ của một kế toán trưởng

4.1. Phụ trách quản lý chung bộ phận kế toán

Kế toán trưởng phải chịu trách nhiệm cao nhất về các hoạt động kế toán của doanh nghiệp và đảm bảo rằng toàn bộ các giao dịch kế toán của doanh nghiệp được thực hiện đúng quy trình và tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến kế toán. Với vai trò phụ trách quản lý chung, kế toán trưởng cần đảm bảo rằng các quy trình và quy định được áp dụng đúng cách và các chính sách kế toán phù hợp với mục tiêu và chiến lược của doanh nghiệp. Kế toán trưởng cũng cần theo dõi và giám sát toàn bộ hoạt động kế toán của doanh nghiệp, từ việc ghi nhận các giao dịch kế toán đến báo cáo tài chính, để đảm bảo rằng thông tin kế toán được cung cấp chính xác và đầy đủ cho các bên liên quan.

Ngoài ra, kế toán trưởng còn phải quản lý các nhân viên trong bộ phận kế toán, đảm bảo đội ngũ kế toán viên hoạt động hiệu quả và đạt được các chỉ tiêu kế toán quan trọng. Kế toán trưởng cũng cần đào tạo, phát triển và thúc đẩy sự nghiệp của các nhân viên trong bộ phận kế toán để nâng cao hiệu quả và chất lượng của các hoạt động kế toán.

4.2. Luôn đảm bảo tính hợp pháp của sổ sách kế toán

Nhiệm vụ của kế toán trưởng là luôn đảm bảo tính hợp pháp của sổ sách kế toán bằng cách đảm bảo các thông tin được ghi chép đầy đủ, chính xác, đúng thời gian và tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan đến kế toán bởi số liệu sổ sách sẽ được thanh tra, kiểm tra thường xuyên bởi các cơ quan có thẩm quyền.

4.3. Giám sát quy trình quyết toán

Để đáp ứng yêu cầu quyết toán của cấp cao, kế toán trưởng cần giám sát kỹ càng việc kiểm kê tài sản, thu chi và quy trình quyết toán cuối năm. Việc này giúp kế toán trưởng nắm bắt tình hình kinh doanh, tối ưu chi phí và đưa ra giải pháp kịp thời để tăng hiệu quả hoạt động cho doanh nghiệp cũng như đáp ứng được yêu cầu quyết toán vào bất cứ thời gian nào một cách chủ động.

4.4. Lập báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính là một bản tóm tắt các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định, thường là theo quý hoặc năm tài chính. Cách thức lập báo cáo tài chính thường khác nhau giữa các tổ chức và doanh nghiệp, và được thực hiện bởi kế toán trưởng hoặc nhân viên kế toán được chỉ định, tùy thuộc vào yêu cầu của ban lãnh đạo.

4.5. Phân tích và dự báo nguồn tài chính trong tương lai

Kế toán trưởng có trách nhiệm quan trọng nhất là đưa ra dự báo chính xác nhất cho doanh nghiệp dựa trên tình hình kinh tế, chính trị trong và ngoài nước cùng với tình hình kinh doanh hiện tại của doanh nghiệp. Số liệu này sẽ giúp chủ doanh nghiệp quyết định đầu tư vào lĩnh vực khác, duy trì hoặc tăng giảm ngân sách, nguồn vốn và phòng ngừa rủi ro phát sinh về tài chính. Điều này rất quan trọng để giúp doanh nghiệp tối ưu hoạt động kinh doanh của mình.

5. Những kỹ năng mà một người kế toán trưởng cần có

5.1. Kỹ năng giao tiếp và ứng xử

Kỹ năng giao tiếp là vô cùng quan trọng đối với kế toán trưởng do họ cần phải làm việc với nhiều thành viên trong bộ phận kế toán, cùng với đó là giao tiếp với các nhà quản lý cấp cao và các cơ quan thanh tra. Các kỹ năng giao tiếp xã hội sẽ giúp kế toán trưởng thực hiện công việc hiệu quả hơn, giải quyết các vấn đề một cách nhanh chóng và tạo được mối quan hệ tốt với đồng nghiệp và khách hàng.

5.2. Có khả năng nhạy bén với những con số và dữ liệu

Công việc của kế toán trưởng đòi hỏi phải làm việc với nhiều con số và dữ liệu, vì vậy, kỹ năng nhạy bén với những con số và dữ liệu là rất quan trọng. Kế toán trưởng cần phải biết cách phân tích và đánh giá các dữ liệu kế toán, tìm ra các xu hướng và dấu hiệu bất thường, từ đó đưa ra những quyết định phù hợp cho doanh nghiệp. Khả năng nhạy bén với các con số và dữ liệu cũng giúp kế toán trưởng có thể phát hiện ra các sai sót trong sổ sách kế toán và đưa ra các biện pháp khắc phục kịp thời.

5.3. Khả năng tư duy

Kỹ năng tư duy logic là rất quan trọng đối với kế toán trưởng, bởi vì họ phải phân tích và tổng hợp các số liệu tài chính. Bằng cách sử dụng tư duy logic tốt, kế toán trưởng có thể thực hiện các nhiệm vụ kế toán và đưa ra các giải pháp hợp lý để giải quyết các vấn đề tài chính.

5.4. Kỹ năng tổ chức và quản lý quỹ thời gian tốt

Với chức vụ đứng đầu bộ phận kế toán, kế toán trưởng phải là người thành thạo kỹ năng tổ chức và quản lý để đảm bảo các hoạt động, quy trình của doanh nghiệp được thực hiện đúng quy định pháp luật và các kế toán viên thực hiện công việc đúng cách.

Ngoài ra, kế toán trưởng cũng cần sở hữu kỹ năng sắp xếp thời gian hiệu quả để xử lý số lượng lớn giấy tờ, sổ sách và các sự kiện tài chính của doanh nghiệp một cách chính xác và đúng thời hạn. Kỹ năng này sẽ giúp kế toán trưởng tránh được tình trạng tồn đọng công việc và đảm bảo công việc được thực hiện đúng tiến độ.

5.5. Cẩn thận, tỉ mỉ và chu đáo với công việc

Kỹ năng cẩn thận và tỉ mỉ là yêu cầu quan trọng nhất đối với một kế toán trưởng. Một sai sót nhỏ trong tính toán số liệu, thống kê, quyết toán thuế hoặc làm báo cáo tài chính có thể dẫn đến những tổn hại lớn cho doanh nghiệp.

6. Mức thu nhập đối với vị trí kế toán trưởng

Việc đảm nhiệm vị trí kế t oán trưởng đòi hỏi kỹ năng và kiến thức rất cao và đóng vai trò then chốt trong bất kỳ doanh nghiệp, tổ chức nào. Do đó, mức lương của vị trí này thường rất cao và khác nhau tùy thuộc vào quy mô, tính chất hoạt động, lĩnh vực và kinh nghiệm trước đó. Theo các trang tuyển dụng uy tín ở Việt Nam, mức lương của kế toán trưởng thường dao động từ 25 triệu đến 80 triệu đồng, và có thể cao hơn nếu làm việc cho các tập đoàn lớn, ngoài mức lương cơ bản, còn có các khoản phụ cấp khác.

7. Lộ trình thăng tiến thành kế toán trưởng ra sao?

Để trở thành kế toán trưởng, cần phải trải qua ba giai đoạn chính sau:

• Bắt đầu từ vị trí kế toán viên bộ phận: Trước khi trở thành kế toán trưởng, bạn cần có kinh nghiệm làm việc ở các vị trí kế toán viên như kế toán thuế, kế toán thu mua, kế toán kho, kế toán tiền lương, kế toán công nợ, v.v. Điều này giúp bạn tích lũy kinh nghiệm thực tiễn trong việc xử lý các nghiệp vụ kế toán;
• Trở thành chuyên viên kế toán tổng hợp: Sau khi tích lũy được 3 đến 5 năm kinh nghiệm làm việc ở các vị trí kế toán viên, bạn có thể thử sức ở vị trí kế toán tổng hợp. Vị trí này yêu cầu bạn có khả năng tổng hợp các thông tin về hoạt động kế toán của doanh nghiệp một cách bao quát. Tại đây, bạn sẽ có cơ hội học hỏi các kỹ năng quản lý cấp cao và hỗ trợ trực tiếp cho kế toán trưởng;
• Trở thành kế toán trưởng: Khi tích lũy được nhiều kinh nghiệm và có đầy đủ kiến thức về kế toán, tài chính, bạn có thể tự tin tham gia các cuộc họp với giám đốc tài chính và tổng giám đốc cùng các lãnh đạo cấp cao khác. Khi đó, bạn sẵn sàng cho vị trí kế toán trưởng.

Tuy nhiên, trên thực tế, rất nhiều ứng viên có thể rút ngắn được lộ trình trở thành kế toán trưởng và sở hữu mức lương đáng mơ ước bằng cách “bỏ túi” một chứng chỉ mang tầm cỡ quốc tế như chứng chỉ CMA.

Chứng chỉ CMA chứng minh cho nhà tuyển dụng về năng lực và kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực kế toán quản trị của người sở hữu. Vì vậy, hãy tham gia ngay chương trình CMA tại SAPP Academy để có cơ hội nhận được chứng chỉ danh giá cùng bước thăng tiến vượt bậc trong sự nghiệp nhé!

Tạm kết

Tóm lại, kế toán trưởng là vị trí quan trọng trong bất kỳ doanh nghiệp nào, đóng vai trò then chốt trong việc quản lý và xử lý thông tin tài chính. Với những kỹ năng chuyên môn, kiến thức sâu rộng và khả năng quản lý, kế toán trưởng đảm bảo rằng mọi hoạt động kế toán trong doanh nghiệp được thực hiện một cách hiệu quả, chính xác và đáng tin cậy. Nếu bạn đang tìm kiếm một công việc trong lĩnh vực kế toán hoặc đang muốn trở thành một kế toán trưởng, hãy chuẩn bị cho mình những kỹ năng và kiến thức cần thiết để đạt được mục tiêu của mình.