#1 Cách lập bảng cân đối kế toán chi tiết theo Thông tư 200

Bảng cân đối kế toán là một trong những báo cáo tài chính không thể thiếu giúp người quản trị nắm được tình hình tài chính của doanh nghiệp. Vậy cách lập bảng cân đối kế toán là gì? và có những lưu ý gì khi lập bảng cân đối kế toán?

Nội dung bài viết:

1. Bảng cân đối kế toán là gì?
2. Mục đích của bảng cân đối kế toán
3. Nguyên tắc lập bảng cân đối kế toán
4. Các bước chuẩn bị khi lập bảng cân đối kế toán
5. Cách lập bảng cân đối kế toán chi tiết theo Thông tư 200
A. Tài sản
B. Nguồn vốn
5. Một số lưu ý quan trọng khi lập bảng cân đối kế toán

Đối với mỗi ngành nghề, luôn có những thử thách cần vượt qua trên con đường phát triển công danh sự nghiệp và với kế toán, biết cách làm bảng cân đối kế toán cũng là một điều kiện cần để có những bước tiến quan trọng trong tương lai. Bảng cân đối kế toán theo thông tư 200/2014/TT-BTC sẽ được SAPP hướng dẫn chi tiết cách lập trong bài viết dưới đây.

1. Bảng cân đối kế toán là gì?

Trước khi đi sâu tìm hiểu cách lập bảng cân đối kế toán thông tư 200, cần hiểu về khái niệm bảng cân đối kế toán là gì?

Bảng cân đối kế toán cung cấp số liệu phản ánh tổng quát tình hình tài chính, về giá trị tài sản và nguồn hình thành tài sản tại một thời điểm nhất định giúp các nhà quản trị sâu sát được hiện trạng của doanh nghiệp và có những quyết định kịp thời.

Theo giả định các doanh nghiệp hoạt động liên tục vô thời hạn thì các chu kỳ kinh doanh và tài sản của đơn vị cũng vận động không ngừng. Tuy nhiên với những nhà quản trị họ cần biết tài sản và giá trị của chúng tại một thời điểm nhất định để có những quyết định đúng đắn. Ngoài ra, một số đối tượng khác cũng có yêu cầu tương tự như ngân hàng cho khách hàng doanh nghiệp vay vốn, nhà đầu tư… Và bảng cân đối kế toán ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu chính đáng trên.

2. Mục đích của bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán là một trong những báo cáo tài chính tổng hợp giúp phản ánh một cách bao quát nhất tình hình tài sản về giá trị và nguồn hình thành tại một thời điểm nhất định mà nhà quản trị yêu cầu.
Dựa vào bảng cân đối kế toán, có thể thấy được toàn bộ giá trị tài sản doanh nghiệp hiện có theo cơ cấu tài sản và cơ cấu nguồn hình thành từ đó có những đánh giá về tình hình hoạt động của doanh nghiệp.

3. Nguyên tắc lập bảng cân đối kế toán

Theo hướng dẫn lập bảng cân đối kế toán, có những nguyên tắc chung khi lập và trình bày báo cáo tài chính cần tuân thủ. Đồng thời, các chỉ tiêu Tài sản và Nợ phải trả cần hạch toán theo chu kỳ ngắn hạn hay dài hạn theo thực tế của doanh nghiệp như sau:

Thông thường doanh nghiệp có chu kỳ kinh doanh 12 tháng, nếu từ thời điểm báo cáo Tài sản hay Nợ phải trả được thanh toán hay thu hồi trong vòng 12 tháng thì được phân vào loại ngắn hạn và ngược lại, nếu tài sản hay nợ phải trả được thanh toán hay thu hồi từ 12 tháng trở lên thì được phân vào loại dài hạn.
Doanh nghiệp có chu kỳ kinh doanh dài hơn 12 tháng, nếu Tài sản và Nợ phải trả được thanh toán và thu hồi trong 1 chu kỳ kinh doanh thì được phân vào ngắn hạn và ngược lại, nếu Tài sản và Nợ phải trả thanh toán và thu hồi dài hơn một chu kỳ kinh doanh thì phân vào dài hạn. Trường hợp này, doanh nghiệp cần thuyết minh nêu các bằng chứng về ngành nghề hoạt động, đặc điểm xác định chu kỳ kinh doanh cũng như thời gian bình quân của chu kỳ kinh doanh mà doanh nghiệp đang áp dụng.
Doanh nghiệp không xác định được chu kỳ kinh doanh thì Tài sản và Nợ phải trả sẽ xác định theo tính thanh khoản giảm dần.
Đối với doanh nghiệp có đơn vị phụ thuộc không có tư cách pháp nhân thì số liệu Báo cáo tài chính cần loại bỏ tất cả số dư của các giao dịch nội bộ giữa các đơn vị cấp dưới với nhau và giữa cấp trên với cấp dưới và được thực hiện tương tự cách thức hợp nhất Báo cáo tài chính.
Đối với các doanh nghiệp không có đầy đủ số liệu trên Bảng cân đối kế toán thì không cần trình bày số liệu đó và chủ động đánh lại số thứ tự một cách liên tục.

4. Các bước chuẩn bị khi lập bảng cân đối kế toán

Trước khi tìm hiểu cách làm bảng cân đối kế toán, nhân viên kế toán cần hiểu và hạch toán tất cả các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Lập và đối chiếu chuẩn xác các sổ chi tiết, sổ kế toán tổng hợp, đối chiếu các số liệu về công nợ phải thu, phải trả, tạm ứng… đồng thời đối chiếu số liệu đã hạch toán và thực tế kiểm kê tại đơn vị như kho, tiền mặt…Sau khi đã kiểm tra và đối chiếu đầy đủ thì tiến hành khóa sổ và tính số dư đưa số liệu lên bảng cân đối kế toán.

5. Cách lập bảng cân đối kế toán chi tiết theo Thông tư 200

Nguyên tắc chung cho các chỉ tiêu trên Bảng cân đối kế toán là:

“Số đầu năm” lấy theo số liệu “số cuối năm” của bảng cân đối kế toán năm trước
“Số cuối năm” lấy theo số liệu của số dư cuối kỳ các tài khoản tương ứng năm nay.
Tổng Tài sản = Tổng nguồn vốn

A. Tài sản

Tên chỉ tiêu		Mã số		Công thức	Số dư cuối kỳ tài khoản
					Dư Nợ	Dư Có
A. Tài sản ngắn hạn		100
I. Tiền và các khoản tương đương tiền		110		110=111+112
1. Tiền		111			111,112, 113
2. Các khoản tương đương tiền		112			1281,1288 (các khoản đầu tư dưới 3 tháng)
II. Đầu tư tài chính ngắn hạn		120		120=121+122+123
1. Chứng khoán kinh doanh		121			121
2. Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh		122				2291
3. Đầu tư đến ngày nắm giữ đáo hạn		123			1281,1282,1288 (các khoản có kỳ hạn dưới 12 tháng và không phải tương đương tiền)
III. Các khoản phải thu ngắn hạn	130		130=131+132+133+ 134+135+136+137
1. Phải thu ngắn hạn của KH	131				131 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng)
2. Trả trước cho người bán	132				331 (số đã trả trước dưới 12 tháng
3. Phải thu nội bộ ngắn hạn	133				1362,1363,1368 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng)
4. Phải thu theo tiến độ kế hoạch HĐXD	134				337
5. Phải thu về cho vay ngắn hạn	135				1283
6. Các khoản phải thu khác	136				1385, 1388, 334, 338, 141, 244, 1381
7. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi	137					2293 (ghi âm)
IV. Hàng tồn kho	140		140=141+142
1. Hàng tồn kho	141				151,152,153…
2. Dự phòng giảm giá hàng tòn kho	142					2294 (ghi âm)
V. Tài sản ngắn hạn khác	150		150=151+152+ 153+154+155
1. Chi phí trả trước ngắn hạn	151				2421
2. Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ	152				133
3. Thuế và các khoản phải thu của nhà nước	153				333
4. Giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ	154				171
5. Tài sản ngắn hạn khác	155				2288
B. Tài sản dài hạn	200
I. Các khoản phải thu dài hạn	210		210=211+212+ 213+214+215 +216+219
1. Phải thu dài hạn khác	211				131
2. Trả trước cho người bán dài hạn	212				331
3. Vốn kinh doanh ở đơn vị trực thuộc	213				1361
4. Phải thu nội bộ dài hạn	214				1362,1363,1368
5. Phải thu về cho vay ngắn hạn	215				1283
6. Phải thu dài hạn khác	216				1385,1388,334, 338,141,244, 1381
7. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi	219					2293 (ghi âm)
II. Tài sản cố định	220
1. Tài sản cố định hữu hình	221		221=222+223
- Nguyên giá	222				211
- Giá trị hao mòn	223					2141 (ghi âm)
2. Tài sản cố định thuê tài chính	224		224=225+226
- Nguyên giá	225				212
- Giá trị hao mòn	226					2142
3. Tài sản cố định vô hình	227		227=228+229
- Nguyên giá	228				213
- Giá trị hao mòn	229					2143
III. Bất động sản đầu tư	230		230=231+232
- Nguyên giá	231				217
- Giá trị hao mòn	232					2147
IV. Tài sản dở dang dài hạn	240		240=241+242
1. Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang dài hạn	241				154	2294
2. Chi phí xây dựng cơ bản dở dang	242				241
V. Đầu tư tài chính dài hạn	250		250=251+252+ 253+254+255
1. Đầu tư vào công ty con	251				221
2. Đầu từ vào công ty liên doanh, liên kết	252				222
3. Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác	253				2281
4. Dự phòng đầu tư tài chính dài hạn	254					2292
5. Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn	255				1281,1282,1288 (Kỳ hạn còn lại trên 12 tháng, không nằm trong phải thu về cho vay dài hạn)
VI. Tài sản dài hạn khác	260		260=261+262+ 263+268
1. Chi phí trả trước dài hạn	261				2422
2. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại	262				243
3. Thiết bị, vật tư, phụ tùng thay thế dài hạn	263				1534	2294
4. Tài sản dài hạn khác	268				2288
TỔNG TÀI SẢN	270		270=100+2000

B. Nguồn vốn

Tên chỉ tiêu		Mã số		Công thức	Số dư cuối kỳ tài khoản
					Dư Nợ	Dư Có

I. Nợ ngắn hạn		310
1. Phải trả người bán ngắn hạn		311				331 (kỳ hạn dưới 12 tháng)
2. Người mua trả tiền trước ngắn hạn		312				131
3. Thuế và các khoản phải nộp nhà nước		313				333
4. Phải trả người lao động		314				334
5. Chi phí phải trả ngắn hạn		315				335 (chi phí phải trả dưới 12 tháng)
6. Phải trả nội bộ ngắn hạn		316				3362,3363,3368
7. Phải trả theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng		317				337
8. Doanh thu chưa thực hiện ngắn hạn		318				3387 (phần doanh nghiệp phải thực hiện trong vòng 12 tháng)
9. Phải trả ngắn hạn khác		319				338,138,344
10. Vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn		320				341,34311 (phần đến hạn thanh toán trong 12 tháng)
11. Dự phòng phải trả ngắn hạn		321				352
12. Quỹ khen thưởng, phúc lợi		322				353
13. Quỹ bình ổn giá		323				357
14. Giao dịch mua bán lại trái phiếu chính phủ		324				171
II. Nợ dài hạn		330
1. Phải trả người bán dài hạn		331				331 (kỳ hạn trên 12 tháng)
2. Người mua trả tiền trước dài hạn		332				131 (trên 12 tháng)
3. Chi phí phải trả dài hạn		333				335
4. Phải trả nội bộ về vốn kinh doanh		334				3361
5. Phải trả nội bộ dài hạn		335				3362, 3363, 3368
6. Doanh thu chưa thực hiện dài hạn		336				3387 (nghĩa vụ doanh nghiệp phải thực hiện trên 12 tháng)
7. Phải trả dài hạn khác		337				338,344 (chi tiết các khoản kỳ hạn trên 12 tháng)
8. Vay và nợ thuê tài chính dài hạn		338			34312 (âm)	341 (kỳ hạn trên 12 tháng), 34311, 34313
9. Trái phiếu chuyển đổi		339				3432
10. Cổ phiếu ưu đãi		340				41112
11. Thuế thu nhập hoãn lại phải trả						347
12. Dự phòng phải trả dài hạn		342				352
13. Quỹ phát triển khoa học và công nghệ		343				356
E. Vốn chủ sở hữu		400
I. Vốn chủ sở hữu		410
1. Vốn góp của chủ sở hữu		411				4111
Đối với công ty cổ phần, Mã số 411 = Mã số 411a + Mã số 411b
- Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết	411a						41111
- Cổ phiếu ưu đãi	411b						41112
2. Thặng dữ vốn góp cổ phần	412				4112 (ghi âm nếu TK 4112 dư nợ)		4112
3. Quyền chọn chuyển đổi trái phiếu	413						4113
4. Vốn khác của chủ sở hữu	414						4118
5. Cổ phiếu quỹ	415				419 (ghi âm)
6. Chênh lệch đánh giá lại tải sản	416				412 (ghi âm nếu TK 412 dư nợ)		412
7. Chênh lệch tủ giá hối đoái	417				413 (ghi âm nếu TK 413 dư nợ)		413
8. Quỹ đầu tư phát triển	418						414
9. Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp	419						417
10. Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu	420						418
11. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối	421		421=421a+421b
- Lợi nhuận chưa phân phối kỳ này	421a				4212 (ghi âm nếu TK 413 dư nợ)		4212
- Lợi nhuận chưa phân phối kỳ trước	421b				4211 (ghi âm nếu TK 413 dư nợ)		4211
12. Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản	422						441
13. Nguồn kinh phí và quỹ khác	430
- Nguồn kinh phí	431				161		461
Trường hợp số dư Nợ TK 161 lớn hơn số dư Có TK 461 thì chỉ tiêu này được ghi bằng số âm ()
- Nguồn kinh phí đã hình thành TSCD	432						466
TỔNG NGUỒN VỐN	440		440=300+400

5. Một số lưu ý quan trọng khi lập bảng cân đối kế toán

Khi thực hiện theo hướng dẫn lập bảng cân đối kế toán, cần lưu ý một số vấn đề:

Những chỉ tiêu liên quan đến tài khoản phản ánh tài sản thường có số dư bên Nợ thì dựa vào số dư bên Nợ để ghi còn những tài khoản phản ánh nguồn vốn thì sử dụng số dư bên Có.
Đối với những tài khoản thuộc khoản phải thu, phải trả thì nếu có số dư bên Nợ thì phản ánh ở phần Tài sản, nếu có số dư bên Có thì phản ánh ở phần Nguồn vốn.
Một số trường hợp đặc biệt, các chỉ tiêu liên quan đến khoản dự phòng có số dư bên Có (214, 129, 139, 159) khi lập bảng cân đối kế toán ghi phần Tài sản với số âm và các tài khoản 412, 413, 421 dư bên Nợ sẽ ghi số âm ở phần Nguồn vốn.

Như vậy, nội dung bài viết SAPP đã hướng dẫn chi tiết cách lập bảng cân đối kế toán cũng như những lưu ý, mục đích và nguyên tắc lập. Hy vọng những thông tin trên hữu ích với bạn đọc và nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.

Liên hệ với chúng tôi tại: https://www.facebook.com/sapp.edu.vn

CÁC KHÓA HỌC

Khóa học ACCA Khóa học ACCA Online Khóa học CFA Khóa học CertIFR Online Khóa học Kiểm toán thực hành Online Khóa học Luyện thi BIG4 cấp tốc Khóa học FIA Online